Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου και καταγόταν από την Έξω Μάνη. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο Αθηνών στη Φιλοσοφική Σχολή (1900-1904),της οποίας αναγορεύθηκε διδάκτορας το 1907 με τη διατριβή του ΄΄Βασιλείου του Μεγάλου δόξαι παιδαγωγικαί΄΄. Ακολούθως υπηρέτησε ως σχολάρχης στην Κωνσταντινούπολη και στη Βαμβακού της Λακωνίας (1904-1907), για να αναχωρήσει για το Μόναχο και την Ιένα όπου ειδικεύτηκε στη γλωσσολογία τη βυζαντινολογία, παπυρολογία και κλασική φιλολογία, (1907-1911). Μεταξύ των καθηγητών του ήταν οι Wenzel, Diels, Wilamovitz, Krumbacher. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα προσλήφθηκε στο Ιστορικό Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας (1911-31), του οποίου αναδείχθηκε διευθυντής (1926-1931). Τα έτη 1913, 1915, 1918 θα υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Το 1914 θα επισκεφθεί για δεύτερη φορά το Μόναχο με ενίσχυση της Ακαδημίας του Μονάχου προκειμένου να συνεχίσει την έρευνά του για τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης. Το 1926 διορίστηκε καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου όμως δεν δίδαξε. Το 1931 διορίστηκε καθηγητής δημοσίου και ιδιωτικού βίου των Βυζαντινών στο πανεπιστήμιο Αθηνών, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1951.Το ίδιο έτος με την συνταξιοδότησή του εξελέγη και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, της οποίας διετέλεσε ισόβιος γενικός γραμματέας (1919-1956). Από το 1926 ήταν διευθυντής του Ιστορικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας, ενώ είχε εκδώσει 20 τόμους της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών (1924-1941). Διετέλεσε επίσης μέλος (1937-1939),πρόεδρος (1947-1951) και διευθυντής (1942-1943), της Επιτροπής των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Υπήρξε από τους οργανωτές του Γ' Διεθνούς Βυζαντινολογικού Συνεδρίου της Αθήνας (1930). Μεταξύ των έργων του ξεχωρίζουν: το εξάτομο έργο Βυζαντινών βίος και πολιτισμός (1949), Βυζαντινό παραμύθι, Η μοναχή Θεοδούλη κ.ά. Είχε συγγράψει βιβλία ιστορικού, λαογραφικού και μυθιστορηματικού περιεχομένου με θέμα τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Συνολικά το συγγραφικό και ερευνητικό του έργο αριθμεί περί τους 235 τίτλους. Απεβίωσε στην Αθήνα το 1956.

Αποτίμηση του έργου του

Η βασική συμβολή του έγκειται στην ανάδειξη του σχετικά άγνωστου ως την εποχή του κλάδου του ιδιωτικού βίου. Παράλληλα τόνιζε πως η ενδυματολογία αποτελούσε το δυσχερέστερο κομμάτι της βυζαντινής λαογραφίας λόγω δυσκολίας ταύτισης των γραπτών αποσπασμάτων με συγκεκριμένα ενδύματα. Το εξάτομο Βυζαντινών βίος και πολιτισμός αποτελεί το σημαντικότερο του τομέα του. Το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο προσδιορίστηκε από την προσπάθεια να καταδειχθεί η πολιτισμική συνέχεια του ελληνικού λαού. Συνεχίζει την προσπάθεια του Νικόλαου Πολίτη, που παραλλήλως με τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο στην ιστορία υποστήριξε την αδιάσπαστη ενότητα και συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα δια μέσου του Βυζαντίου. Όμως η εξαντλητική ανάλυση και κυρίως η έλλειψη θεωρητικής υποδομής τον εμπόδισαν να αναχθεί σε γενικότερη θεώρηση.