Βιογραφικά στοιχεία

Ο Γεώργιος Νικολάου Χατζιδάκις (1848 – 1941) υπήρξε ο θεμελιωτής της επιστήμης της γλωσσολογίας στην Ελλάδα και πρώτος καθηγητής της Γλωσσολογίας και της Ινδικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το 1890 έως το 1923. Ανήκε στα ιδρυτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών το 1926, και ένα χρόνο αργότερα διετέλεσε πρόεδρός της.

Ο Γεώργιος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Μύρθιο Αγίου Βασιλείου στην Κρήτη στις 12 Νοεμβρίου^{[εκκρεμεί παραπομπή]} 1848 και σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών υπό τον Κωνσταντίνο Σ. Κόντο. Το 1877, μετά από νίκη του σε πανεπιστημιακό γλωσσολογικό διαγωνισμό, του χορηγήθηκε υποτροφία από το Πανεπιστήμιο Αθηνών για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Ο Χατζιδάκις ταξίδεψε στη Γερμανία (Πανεπιστήμια Λειψίας, Ιένας και Βερολίνου) και μαθήτευσε για τρία περίπου χρόνια δίπλα σε γνωστούς γλωσσολόγους, όπως ο Γκέοργκ Κούρτιους (Georg Curtius), και ο μαθητής του στη Λειψία Καρλ Μπρούγκμαν (Karl Brugmann), ο Έντουαρντ Σίβερς (Eduard Sievers) και ο Μπέρτολτ Ντέλμπρυκ (Berthold Delbrück) στην Ιένα.

Το 1880 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου αρχικά εργάστηκε στο Διδασκαλείο Αθηνών. Ένα χρόνο αργότερα, το 1881, και σε ηλικία 33 ετών, ο Χατζιδάκις ανακηρύχθηκε διδάκτορας (ο ίδιος μάλιστα, γι' αυτόν τον λόγο, χαρακτήριζε τον εαυτό του «ὀψιμαθῆ») με την διατριβή: «Περὶ τῶν εἰς -ους Συνῃρημένων τῆς Β΄ Κλίσεως καὶ τῶν εἰς -ος Οὐδετέρων Ὀνομάτων τῆς Γ΄ ἐν τῇ Νέᾳ Ἑλληνικῇ». Το ίδιο έτος διορίστηκε υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 1885 προάχθηκε σε έκτακτο καθηγητή, ενώ το 1890 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής της Γλωσσολογίας και της Ινδικής Φιλολογίας και ανέλαβε την ομώνυμη έδρα. Αποσύρθηκε το 1923. Το 1906 εκλέχθηκε Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ διετέλεσε δύο φορές (1892-1893 και 1908-1909) κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου. Ήταν ο άνθρωπος που προώθησε την ιδέα της δημιουργίας του Κέντρου Συντάξεως τοῦ Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς Γλώσσης, το οποίο στην πορεία του χρόνου διαμορφώθηκε ως Κέντρον Ἐρεύνης τῶν Νεοελληνικῶν Διαλέκτων καὶ Ἰδιωμάτων - ΙΛΝΕ. Πολέμησε δύο φορές στις κρητικές εξεγέρσεις, τη μία σε νεαρή ηλικία το 1866 και την άλλη το 1897, ήδη καθηγητής της έδρας της Γλωσσολογίας και της Ινδικής Φιλολογίας. Επίσης ήταν εκλεγμένο ανεπιστέλλον μέλος των Ακαδημιών του Βερολίνου, της Βιέννης, του Μονάχου και της Βουδαπέστης, της Επιστημονικής Εταιρείας του Γκέτινγκεν και της εταιρείας Ελληνικών Σπουδών του Λονδίνου. Ακόμη κατείχε τη θέση του διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 27 Ιουνίου^{[εκκρεμεί παραπομπή]} 1947.

Αδελφός του ήταν ο μαθηματικός και καθηγητής πανεπιστημίου Ιωάννης Χατζιδάκις. Ανιψιός του ήταν ο καθηγητής Θεωρητικής Μηχανικής, Αστρονομίας και Ανώτερων Μαθηματικών και λογοτέχνης Νικόλαος Χατζιδάκις και απόγονός του (κόρη του ανιψιού του Νικόλαου Χατζιδάκι) ήταν η συγγραφέας, μεταφράστρια και κριτικός Φούλα Χατζιδάκη (1906-1984) με σημαντική αντιστασιακή δράση.

Ιδεολογία

Ο Γεώργιος Χατζιδάκις διαμόρφωσε την άποψη ότι η νέα ελληνική γλώσσα εξελίχθηκε με φυσικό τρόπο από την αρχαία αττική διάλεκτο, τη συνέχειά της την αλεξανδρινή κοινή και τη μεσαιωνική ελληνική των βυζαντινών χρόνων. Ουσιαστικά πίστευε στη διατήρηση και τον κατά δύναμη εξωραϊσμό της καθαρεύουσας σε αναμονή της εξέλιξης της ομιλούμενης γλώσσας και ως προς το γλωσσικό ζήτημα ακολούθησε τη μέση οδό, εκείνη του Αδαμάντιου Κοραή, αντιτιθέμενος εξίσου στους αρχαϊστές και τους άκρατους δημοτικιστές.

Εργογραφία

• Ακαδημεικά Αναγνώσματα, τετράτομο γλωσσολογικό σύγγραμμα (Α΄ έκδοση 1902-1904)