- (01) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XV-XVI TOME PREMIER
- 108. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΠΑΡΧΟΥ TOY KEP- κυραίOυ el; την έλλάδος κατα^τροφην, θρήνο;, του αύτοΰ έπιστολαϊ τινές προς όυνόνοιαν συντείνουσαι της χριστιανών πολιτεία?. ΑΝΤΟΝΙΙ EPARCIII m euersionem HrwcisS Deploratio. Eiusdem Epistolse qusedam speclantes ad concordiam Reipublicse Christiana;. Eiusdem Epitaphium in Cardinalem Contarcnum, prsestantissimi consilij uirum. VENETIIS. MDXLIIII. Uu verso de l'avani-dernicr 1'.] ένετίητιν ¦ ετει τώ από της ένσάρκου οικονομίας, αφμδ' ftVjvl σεπτεβρίω έ. In-4° de 18 fcuillcts non chiffrcs, ct divises en quatrc cahicrs, dont les Γ) premiers («, 6, γ) dc 4 1Ϊ. chacun, et le dernier (δ) de 6 ff. Le verso du f. 7 est blanc ; le feuillet 18 conticnt au recto Errores qui in excudendo libetlo evenerunt, et est blane au verso. Livrc d'unc insigne rarcte. Bibliotheque Bodleienne, S 241 Tbcol., 8° [Lire in-40]. Bibliotheque de M. le prince G. Maurocordato. SANCTISS. D. D. N. PAULO TERTIO, PONT. MAXIMO, ANTONIUS EPARCIIUS FELICITATEM. ¦ Cum prseteritas ac jam nimis pcrtinaces Gracioe nostra; calami- lates atque alia Reipublica; Christians detrimenta ssepe animo repetcrem, magno quidem, bcatissimc Pater, atque intolerabili moerore afficiebar. Nee tamcn palam ct in oculis atquc ore omnium jacturam istam christiani nominis dellcbam. Ελπίδες γαρ αί τους φυγάδας βόσκουσαι me cohibebant ne id aperle facerem. Sperabam nainque fore ut ille dies aliquando illucesceret quo principes christianorum concordi quadain animi caritate fortunas nostras a Deo Opt. Max. sibi crcditas et commendatas amplectc- rcntur. Sed postea quam civiles discordias atquc obstinata dissidia 260 BIBLIOGRAPHIC IIELLENIQUE. et effrcnatam illorum iram perspexi ct jam in mutua conversos esse arma sensi, sublata prorsus ilia spes ex animo mihi est. Nam eo impetu in se invicem concitatos video ut compertum jam mihi sit, nee diem longam, nee aetatem gravescentem, nee preces ullas fleclere indurata eorum corda posse. Quamobrem gemitus, quos animo celabam antea, continere amplius nequeo. Quis enim se queat abstinere quominus non praeteritam modo Graeciae stragem, sed imminentem ctiam caetcris christianis perniciem deflcat? Quis tanta mala nobis invecta esse non lacrymct ? Quis assidua incommoda non lugeat? Unde, beatissimc Pater, obsecro, regibus nostris hie animi stupor, haec vecordia ? Unde tanta ct propc ineffabilis in rebus gerendis δυσβουλία, ut quod hostes vel ingenti compararent pecunia, illud reges nostri sua sponte nihil tale sperantibus offerant? Quis unquam hoc audivit ut, lupo medium gregem ingrcsso, pastores non eum sed miseras conficiant ovcs ? Vereor ne moleste dictum sit, altamen ea pcrtiirbatione animos illorum oppressos video, itaque affici ut nullo modo sperarc audeam fore ut quid honestum, quid in hac re gcrendum sit discernere unquam possint. Namque λτ,θης πεδίον quasi currcntes nee praeterita cogitant, nee futura prospiciunt. Arma in socios, in amicos, in liberos, atque adeo in propria pectora dirigunt. Ad Cadmeiam victoriam quo maximo possunt impetu properant. Rclluam illam non vident incrcdibili ambitione imperio totius orbis tcrrarum inhiantem. Non sentiunt scrvitutem perpetuam et caedem cruentam nobis denuntiantem ? Quid miscrius, quid luctuosius, quid pcrniciosius Reipublicae christianae contingcrc potest ? Quid posteritas de regibus istis dicet ? Quid canent poctae ? Quibus laudibus cos proscquentur? Quam Deus tandem de illis promulgabit sentcntiam, qui omnem sui principatus conatum in nostram perniciem converterint ? Ifec quae ad te scriberem oculis lacrymantibus, beatissimc Pater, habui, quippc qui nenignas mihi semper aures praestitisti. Ad illos plura in hanc scntentiam scriberem si mihi liccret liberc loqui; sed Veritas ita flagrantibus animis odiosa esse solet. Quamobrem earn non semper proferendam esse Pindarus in Pythiis cccinit. Et Plato, summus ille philosophus, admonet τοις βχαιλεΰτιν 'η ώ; τίδιττα τ, ώ; τί/.ιττα ττροτφέρεσθαι. Praeterea Solonem, SE1ZIEME S1ECLE. 261 qui sapientissimus est habitus, \ideo perlimuisse senlcnliam dicerc dc bello suscipiendo pro Salamine, quod eerte justuru et c republica futurum erat. Quanquam enim gravissimus legislator esset ct optime de sua republica mererctur, in senatu tamende hae re ne verbum quidem facere ausus est; sed furiosum sc lingens atque sertis quibusdam, veluti desipiens, rcdimitus, in medium forum prodiit, ubi, frequent in in corona civium septus, cecinit elegiam, qua quae de Salamine ad rcmpublicam pertinerent dcclaravit. His Athenicnses cxcitati bellum illud turn magno animo susceperunt, turn felicitcr absolvcrunt. Usee monucrc me ne reges, et illos quidem iratos, alloqui audcrem. Quare, ut eo rcdeam nude digressus sum, Deplorationem, jampridem infixam animo ', nunc demuin mandandam esse litteris censui; in qua tamen continere me non potui quin ad reges ipsos testem doloris mei oralioncm convertercm, qui, si quid molestc dictum esse arbitrati fuerint, parcant luctui eversae patriae. Earn perlc- gendam tuae Sanctitali mitto, eo consilio ductus ut illam deinde, si quam movendi vim habere tibi visa fuerit, ad ipsos quoque mittas, aut excitaturam ad justum bellum capessendum, aut testimonium futuram τ/,ς εαυτών δυσβουλία;. Vale. Venetiis, χι kalen. junii MDXLIV. A la suite du Θρήνος qui se compose de 105 distiques ct occupe neuf pages, se trouvent trois lettres d'Eparque, advessees : 1° Μάρχω 'Λντωνίω Άντιμάχω (dalee dc VeniSC, 18 ddcembrc 1539); 2° Γασπάρει Κονταρηνή τω αΐδεσιμωτάτω χαρδινάλει, έν 'Ρατισβόνη (datee de VeniSC, l''r juin 1544); ο0 Φιλίππω τώ Μελάγχβονι (datee tie Venise, 24 fevrier 1545)*. Au verso de l'avant-dernier f. on lit cette epitaphe: ΕΙΣ ΚΟΝΤΛΡΗΝΟΝ TON' -VUESIMUTATO.N ΚΛΡΑΙΧΛΛ1Ν. Ιϊΰνάζοντα βροτών βιοτί,ς μέγα χΟμα ταλαίνης Γάσπαριν έν χόλποίς Ζίύς ίς "Ολυμπον Ιχιι · μή μίν τις χλαέτω διζήμινος ίν φβιμένοισι, βονιλίύσων f,xti χαϊ τ.αρ' Όλυμπιόχοις. \. Voir la letlre d'Antoine Eparquc u Pierre llcmbu a l'appendice du I. II, p. 562. 2. Ces lettres ont ete reimprimees dans la Pandore (tome XVIII, pp. 9-13 ct 38-39), par Michel Mousloxydis, niais avce line grande nrgligciicc. 262 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE. \a lectcur ne sera sans doute pas faclio de connailre lc jugenicnt porlc par les contemporains d'Eparque sur sa Lamentation ou θρήνος. Citons. d'abord ses compatriotes. 'Ανδρέας Τελουντδς Άλεξάνδρω τώ Νερουλή εί πράττειν. Τά σά μοι κ'ομισθέντα γράμματ' άναγνούς χα! τήν περί σέ άκουσας ύγείαν, ΰπερήσβην, Αλέξανδρε έλλογιμώτατε. Οιδα δέ χαί [ότι] τήν πρδς ήμας οΰ λέληθας φιλίαν, ούτε τοΓς φαύλοις των φίλων Ιοικας · ot μέν γάρ τους φίλους παρόντας μόνον φιλοΟσιν, απόντων δέ άμνημονοΟσιν. "ΙσΟι τοιγαροΟν τοιούτους χαί ήμας προς σε είναι, χαν δια γραμμάτων τοΟτό σοι ούχ έπεδειξάμην ?νεχε τής τών πλοίων απορίας, έπεί ουδέν άπέπλευσεν, [επικρατούσης] τής των άνεμων άφορίας. "Ομως εκάστοτε τ»| έμ-fj συνοιχεΤς διάνοια, χαί τους ένταΟβα άφιχνουμένους άεί περί σοΟ Ιρομαι χαί χαίρω άχούων σε ύγιαίνοντα. Προς τούτοις μέν ηγούμενος [ότι], Οταν ένταΟΟα διέτριβες, μαλλόν σοι ήρεσχε τά τών χριστιανών σπουδάζειν ή τά τών Ελλήνων, διό τώ τήν παροΟσαν χομίζοντι τήν τοΟ θεολόγου σοι έπιστέλλω τραγωδίαν, χαί τους τοΟ σοφωτάτου 'Αντωνίου τοΟ Έπαρχου ίλέγους, άμφω νεωστί τετυπωμένα, δ. μέν κομίση ού δώρον, μικρόν γάρ, άλλα σημεΓον τής προς ύμας φιλίας. Έρρωσον. Έλαφηβολιώνος ζ' ισταμένου αφμδ'1. Ένετίησιν. Πατήρ δέ ό έμός χαί αδελφός τό χαίρε σοι κβμίζουσι, και έν οίς οίοι ίσμεν ύπισχνούμεΟα. (Adl'CSSe :) Τό> σοφφ χαί έλλογίμω άνδρί Άλεξάνδρω τώ Νερουλή. Ζακύνβω1. La rcponse d'Alexandre Neroulis a Andre Telountas est trap Ionguc pour elre reproduite integralcment; citons seulcment le passage suivant : 'Ενθυμηθείς τήν πάλαι μοι πεμφθεΓσαν έπιστολήν, άριστ' Ανδρέα, άπολογίαν εκείνης, εί και χρονίως, σοι πέμπω · σύν ή και βιβλίδια δύο μοι πέπομφας. Έν μέν ή τοΟ Οεολογικωτάτου Γρηγορίου τραγωδία, τό δ' ξτερον ό τοΟ σοφοΟ ποιητοΟ 'Αντωνίου Έπαρχου θρήνος ην τής 'Ελλάδος. Δικαίως δέ άμφω Ιδησας, συγκρΓναι ρουλόμενος τόν πυρόν τί] μελίνη ¦ επήλθε μοι τότε γελάσαι, νή τόν φίλιον, και, νή Δία, πλατϋν κεκίνηκα τόν γέλωτα, τόν άΟρηνον θρήνον έωρακώς5. Voiei inaintenant ('appreciation de Melanchthon. Dans une sienne lettre adressoc ii Joachim Camcrarius, en 1545, il ecrit : « uedi [Kelzlero] discedenti hinc Elegiam Antonii Eparchi, qui ex ilia vetere Alcinoi insula Venetias migravit, exliibendam tibi. Sigismundo versus vidcbantur con- fragosi et jejuni. Scd ego dolori et luctui autoris veniam do, tuorum I amen carniinum lectione magis delector *. » 1. Le7 fcvrierl544 (style venitien) = 1545. 2. Taurinensit grcc LXIV. c. III. 7, f. 51 v. 3. Cettc lettre est amsi datce : εχ Ζακύνθου, τοΟ αφμί πυανεψιώνος νουμηνία. Ellc sc Irouve dans le ms. cite, Γ. 60 r°. Un fragment de cet'te memc lettre, ou figure le passage que jc viens de transcrirc, sc. lit au Γ. U5 r°, et presentc un teste plus correct, que nous nvnns suivi de preference. 4. Liber continent conlinua terie epislolas Philippi Melanckthoni» icriplat annit XXXV1U ad loach. Camerarium (Leipzig, 1569, m-8°), pp. 502-503.1544
- ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΠΑΡΧΟΥ TOY KEP-κυραίOυ
