- (01) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XV-XVI TOME PREMIER
- 39. ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ TOY ΠΛΑΤΩΝΟΣ. OMNIA PLATONIS OPERA. [A la p. 459 de la seconde partie.] ΈνετίηοΊν έτυπώθη πάρα τοις περί τον Άλδον, παλαιοϊς τισι και άξιοπίς-οις κεχρηι/.ένον άντιγράφοις. χιλιοστω πεντακοοΗοατω τρισκαιδεκάτ<ρ άπό της θεογονίας ένιαυτω. Καθ' δν Iqan.niis Μεδικεγε ο Αλγρεντιογ καλοΰ πατρός κάλος υιός, της άκρατ δη και παντοκρατορικής αρχιερατεία^ αξιωθείς εν ρώ,αη, Λέων [Αετωνο[χάσθη δέκατος, ω πας ό χριστώνυ[Λος λεώς άνδρεσ, γυναί- κες, παίδες, γέροντες βίον πολυετή και πάντα συνεΰχονται τάγαθά. πάντες γαρ έλπίζουσιν αυτόν, είρηνοποιόν j/iv, και πολέμων οϊς νυν άπαντα πυρπολείται κατασβεττηρα. της δ' αληθινής παιδείασ και των ελληνικών λόγΐυν άνακαινιςτ,ν και της [Λεν Ιταλίας νοσούσης και στασιαζούτης Ίατρόν αΰτης δε της έλλάδος, πάλαι καταδεδουλω- αένης. έλευθερωτην, και ό'λως τοϋ βίου των ανθρώπων εΰεργέτην ε«σήαι και διορθωτην. — 12aLcdcfghiklmnopopulos ante vol Romanis illis rerum doininis, ncdum nobis incognitos inveniri selatc nostra, ct subjici cbrislianis rcgibus, ila ut te rectore romansc ccclcsiai sperandum sit iinura fulurum ovile sub uno pastore, eodcmquc optimo et pienlissimo. Quapropter nunquam satis laudari potest Emma- nuel, rex Lusitanise invictissimus, qui multos jam annos nun- quam desinit validissima classc novas terras, nova regna dis- quii'erc, « victorqnc l>catos Per populos dat jura, viamque affectal Olympo ». Solvcns cnim Olyssippone, ac pratericns circulum Cancri, /Equinoctiique ct Capricorni proximo Antarcticum, turn vcrtcns cursnm, rursus circulum (Capricorni jEquinoctiiquc tran- sicns, totam Africam, ac bonam totius Asia; partem circuiit, ili- nerc ad ccntics ac quadragicsct amplius millia passuum, devenit- que in locuiti aromatum quam ditissimum, Callicutium appella- tum, atquc indc nuper, addcxteram relic la Taprobane, insularum maxima, devenit ad urbcm nomine Malaccn, populosissimamque ac dilissimam, ct plciiam mcrcium, eamque difficillimo praelio victor tandem cxpugnavit. At illi, cognitis sacris nostris, visis cliristianorum moribus, ccrtatim baptizantur. 0 fclicissimum legem, ο heroem semper mirandum, eolendum, extollendum in cceluin laudibus cl nobis ct posteris sa3Culorum omnium! Atquc iitinam csetcri cliristianorum rcges idem facercnt, ncc inter sc crudclitcr bclla gerendo, seipsos ac potius ntiscros populos absu- mcrcnt. « Quicquid dclirant reges, plcctuntur Acbivi. » Nam paucis annis omncs homines ubiquc terrarum Deum venim co- gnoscercnt, in Jesum Peum Optimum Maximum constantcr crede- rcnt, cumquc solum supplices adorarcnt. Scd cognbsccnt, credent, adorabunt, te Pontificc. Cum cnim tu Pater amarc inter sc iilios tuos, ncdum projiccre tela manu cocgeris, afflictisquc populis succurrcris rcstitula pace, curabis dcbcllandos christiani nominis accrrimos inimicos, curabis homines, ubicumjuc terrarum inco- 104 B1BLIOGRAPHIE HKLLENIQUK. gniti lateant, disquirendos, ad cosque subaclos millcs apostolos tuos ad praedicandum illis cvangclium, ut sacris roinana) ccclcsia; instituti, soli Deo nostro scrviant. En poles jam ab Indis inci- pcrc; potcs ab aliis populis, quos in Occano occidentali Hispani superioribus annis invencre. Ncc minor gloria scrvatur tibi, bcatissimc Pater, instaurandis bonis littcris, suppeditando opli- inos quosque libros studiosis et qui nunc sunt ct qui post aliis cruntin annis, propagandis bonis artibus etdisciplinis.Tcntarnnl hoc olim plurimi ex vetcribus ct Grseci, ct Latini, et barbari; ct quia mirum in modum profucre, consccuti sunt ex ca re gloriam sempiternam : tcntarunt ct nonnulli ex junioribusnon solum pri- vati ac mediocris fortunae liomincs, scd ct pontificcs inaxiini, imperatorcs, reges, η (que alii illustrcs; ct, ut laccam cscteros, nonnc plurimum juvit rem litlerariamvXicoIaus V, ponlifcx maxi- mus? nonnc ct parens tuus Laurcntius? qui, si diutius vixisscnl, multa essent in inanibus quae non babcnlur, turn qua) habentui facta fuisscnt eorum cura longc mcliora. Dcbes tu igilur illius magnus successor, bujus dignus Illius, quod cl'ficere illi morlc praeventi non potucrunt, pcrficcrc. Ego aulctn jamdiu hoc saxtun volvo; qua in re mibi quidem vidcor esse alter Sisyphus, quod nondum illud volvendo perduxcrim in apiccin montis, aliis autem, iisque cruditis, Hercules ! quod nullis cedens malis, nul- lis succumbens laboribus, jam plus unus ipse juvciim rem lit- terariam, quam simul oinnes, quotquot fuerq inultis sacculis, ita me amant de lantis laboribus, nt nunc coram, nunc accuratis litteris laudando obtundant. Scd non ego credulus illis; nullum cnim adbuc dedi librum in quo mihi satisfeccrim : nam tanta crga bunas litteras bcncvolcntiaestmca, ut cmcndalissimos simul ct pulchcrrimos esse cupiam libros quos emittam in maims stu- diosorum. Quamobrem quotiescunque, vcl mca vol eorum incuria qui mecum corrigendis Iibris iiicumbunl, aliquo in libro quain- vis parvus error committilur, clsi « opere in magno fas est obrc- pcre somnum » (non cnim unius diei labor hie noster, sed mul- torum annorum, atquc interim nee mora, ncc requics), sic lamcn dolco ut, sipossem, mutarem singula errata niimmo aureo. Damus igitur nunc, Beatissimc Paler, qufccunque extant Plato- iiis opera, idque sub tuo nomine felicissiino. Quod oh cam quoquc SE1Z1EME SIECLE. 105 eausam fecimus, quia cum Marsilius Ficinus, domustuae alumnus, Platonis opera Iatina a se facta Laurentio, parenti tuo, dicaverit, quod sic foverit semper doctissimos quosque utriusque lingua?, ut Florentia et esset et haberetur, vivente Laurentio, Athenae altera?. Nos quoque fibi illius filio, eidemque Pontifici Maximo, turn decori et praesidio expectato bujus aetatis eruditorum, ejusdem autoris libros, eosque graecos atque atticos, qualeis ipse composuit, me- rito dedicare voluimus. Simulque ea in re morem gessimus qui- busdam amicis nostris, amantissimis bonarum litterarum, qui, etsi id mea sponte eram facturus, tamen amice me monuerunt ut nulli magis divini hominis lucubrationes quam tibi, summo divi- narum rerum antistiti, nuncuparentur, sperantes earn rem aca- demiae, quam tot annos parturimus, mirum in modum profutu- ram, ut scilicet nos foveas, provinciamque hanc nostram, maximi cujusque principis favore ac auxilio dignissimam, amplectaris, ac potius earn ipsam academiam, sempiternum bonum hominibus, tu, Pontifex Maxime, in urbe Roma cures instituendam, quorum unus ac praecipuus est Musurus Cretensis, magno vir judicio, magna doctrina, qui bos Platonis libros accurate recognovit, cum antiquissimis conferens exemplaribus, ut una mecum, quod semper facit, multum adjumenti afferret et Graecis et nostris liominibus. Quapropter non minus quam nos pacem desiderat, aeque ac nos et ipse ut tuo sumptu, tuis opibus fiat academia rogat, id quod ex ejus docta et eleganti ac gravi elegia graece composite, quae statim post latinum indicem librorum Platonis sequitur, facile estcognoscere. Gratissimum praeterea futurum tibi Platonem hunc nostrum nobis persuademus, cum aliis plurimis turn etiam quia cum multis jam saeculis in multa dissectus membra vagaretur, nunc illis in unum corpus diligenter collectis, integer habetur cura nostra, idque per ordines quaternaries novem, quemadmodum in vita Platonis Diogenes Laertius, Thra- syllum secutus, memoriae prodidit. Sed de Platone hactenus. Tu modo, Bcatissime Pater, qui Jesu Christi Dei Optimi Maximi locum tenes, cuique commissa est curapopulorum, curabis pro viribus, quae tua est probitas, tua prudentia, tua pietas, pacem, quam so- lam moriturus Christus tanquam testamerito reliquit hominibus, habendam passim christianis tuis, qui nunc inter se, ehcu ! bella 106 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE. gerentes crudelissima, validas christianorum vireis infesto ferro absumunt, quo graves Turca? melius perirent. Curabis, inquam, tu, communis omnium Pater, summa tua autoritate sanguinolentos filios tuos componendos, haec iterum atque iterum repetens « neu, juvenes, neu tanta animis assuescite bella. Projice tela manu, populus meus. » Atque interim non minus quam nos speramus, quod et grsece et latine sis apprime doctus, favebis nobis tamdiu, ac tantum pro re litteraria labo- rantibus. Nam etsi maximum videmur attulisse adjumentum utriusque linguae studiosis, tamen tanto majus allaturi sumus, te amplexante provinciam nostram, quanto major est Aldo Leo X, PojiTIFEX MAXIMUS. Μ. ΜΟΥΣΟΥΡΟΥ. Θείε Πλάτων, ξυνοπαδε θεοΐς και δαίμοσιν ηρως πασσυδίη μεγάλω Ζηνί παρεσπομένοις, άρμα κατ' ούρανον εύρύν άελλοπόδω/ οτε πώλων κείνος έλα πτηνω διφρω έφεζόμενος, ει δ' άγε νυν κατάβηθι λιπών χορόν ούρανιώνων ές γαν ψυχοφυών είρεσίη πτερύγων, και λάζευ τόδε τεύχος, "ό σωκρατικην όαριστΰν άμφίς έχει και σης κεδνά γε'νεθλα φρενός · ω ένί κοσμοτέχνης οκτώ πτύχας Ούλύμποιο έζ ίδιων ελκών άρχέτυπον πραπίδων δείματο καρπαλίμως, ΰπάτην σελάεσσιν άπείροις. δαιδάλλων την περ κλείομεν άπλανέα. Τας δ' άρ ύφεξείης μονοφεγγέας έξετόρευσεν αύτβθεν ακρότατης άντία κινυμένας ¦ η σφέας αρπάζουσα παλιμπλάγκτοιο κελεύθου σύρει άναγκαίη, ταί δέ βιηζόμεναι ουκ αέκουσαι έπονται, ό'μως έον οΐμον εκάστη έ'μπαλϋν έξανύει βάρδιον η τάχιον · φ ένί κυδρός έρως από γαίης ΰψόσ' άειρων SEIZIEME SIECLE. 107 ίμέρω άμμε φλέγει κάλλεο; ουρανίου · φ ένί σύ ψυχας φύσιν άφθορον, οΰδ' άμενηνοΰ σκηνευς όλλυμένου δείςας άπολλυμένην, άλλοτε διογενών πόλιν ούρανογείτονα φωτών κτίζεις, οΐσι μέλει πότνα δικαιοσύνη ήδέ και εύνομίη κουροτρόφος, οΰδ' άπ' εκείνου νόσφιν άπετραπέτην άστεος δσσε πάλιν αιδώς και νέμεσις. Τίς εκαστά κε μυθολογεύοι δσσα θεοπνεύστοις ταϊσδ' ένέθου σελίσι; Τάς γε λαβών άφίκοιο πόλιν βασιληΐ'δα πασέων, δσσας ούρανόθεν δέρκεται ήέλιος, ί'ώμγιν έπτάλοφον, γαίης κράτος α'ιέν έ'χουσαν, ίΐς δια μεσσατίης Θύμβρις έλισσόμενος, κοίρανος εσπερίων ποταμών, κερα,τηφόρος είσιν ούθαρ πιαίνων βώλακος Αύσονίης. Έλθών δ' ού Σικελών όλοόφρονα κεΐθι τύραννον ώμοφάγον Σκύλλης λευγαλέης τρόφιμον, ύβριττην μουσέων Διονύσιον, αλλά γε δήεις ω τόθ' δμοΐον ίδεΐν φώτα μάτην επόθεις, άμφότερον σοφίης τε πρόμον και ποιμένα λαών δππόσοι Εΰρώπην ναιετάουσιν δλην ¦ Λαυριάδην έρατης Φλωρεντίδος αστέρα πάτρης λαμπρόν, άτάρ Μεδίκων τών ονομαστότατων τηλεθόον, καλδν ερνος, αειθαλές, άγλαόκαρπον, το πρίν Ίωάννην, νυν δ' άρ' άπειρεσίων γαιάων έστηνα Λέοντα, κράτιστον 'Ολύμπου κλειδοΰχον, του νεΰμ' ώς Διός άζόμεθα ¦ πας δν άναξ σέβεται γουνούμενος, ουδέ τις αύτώ τολμ* σκηπτούχων άντιφεριζέμεναι ¦ ε'ισβάς δ' όλβιόδαιμον άνάκτορον, ευθύς έραστας σεΐο, Πλάτων, πολλούς δψεαι έν μεγάροις, παντοίαις άρεταΐς μεμηλότας, ήδ' όαριστάς 108 BIBLIOGRAPHIE IIELLliNIQUE. τερπνούς και πινυτούς Ζηνός έπιχθονίου, πάντοθεν ους αυτός μετεπέμψατο, και σφίσι χαίρει, τιμήεντα δικούς και πολύολβα γέρα. 'Έξοχα δ' αΰ περί κήρι φιλεΐ δύο, τόν μεν άφ' Ιρής Ελλάδος οΰχ ενα των οι πελόμεσθα τανΰν, Ρωμαίοι Γραικοί τε καλούμενοι, άλλα παλαιοί; Ατθίδος ή Σπάρτης εϊκελον ήμιθέοις ¦ Λασκαρέων γενεής έρικυδε'ος άκρον άωτον και τριπροσωποφανοΰς οΰνομ' έχοντα θεοϋ, ός μ' έτι τυτθόν έόντα πατήρ άτε φίλτατον υίόν στεργόμενος περί δη στέρξεν άπό κραδίης, και μοι στεΐνος όδοϋ προς άχαιίδα μοϋσαν άγούσης δεΐζεν άριγ*ώτως μοΰνος επισταμένος. Τόν δ' έτερον τριπλαΐσι κεκάσμενον εύεπίησι και πλασθέντα τριών χερσι σοφαΐς Χαρίτων, Βεμβιάδην ήρωα, πατήρ δε συνίστορα πάντων θήκεν απορρήτων ούατα τοΰδε μέγας, πάντα ol έξαυδών μελεδήματα πορφύροντος θυμού, αναπτύσσων τ ητορ έ'νερθεν όλον. Κείνοι δη σ' έσιδόντες άγινήσουσιν ές ώπα πατρός, ό δ' άσπασίως δέξεται. Αλλά σύ περ, ή θέμις, άχραντου δράξαι ποδός· «ϊλαθι, λέξας, •ω πάτερ, ώ ποιμάν, ϊλαθι σαΐς άγέλαις · δέχνυσο δ' εύμενέως δώρον τό περ Άλδος άμύμων, δεψηταΐς έρίφων γραπτόν έν'άρνακίσι, πρόφρων σοι προίησι, διοτρεφές ¦ αύτάρ άμοιβήν τησδ' εΰεργεσίης ητεε κείνος άνήρ, ούχ ϊνα οί χρυσόν τε και άργυρον, ούδ' ϊνα πέμψης έμπλείην ^ηγέων λάρνακα πορφυρέων ¦ άλλ ϊν άποσβέσσης μαλερόν πϋρ αλλοπρόσαλλου "Αρηος, τω νϋν πάντ' άμαθυνόμενα δλλυται. Ουκ άίεις ώς εύγανέαις έν άρούραις SEIZIEME SIECLE. 109 πάντα πλέω λύθρου, πάντα πλέω νεκύων;- Παίδων δ' olf/,ωγην καΐ θηλυτέρων όλολυγην φκτισε jjtiv Κύκλωψ, φκτισε δ' Άντιφάτης. Ψλοζ δ' όλοη τεμένη τε θεών οίκους τε πολιτών δαρδάπτει, (χογερών τ' αγρονόμων καμάτου; · δσσων δ' αυ "Ηφαιστος έφείσατο, τα.Οτ' άλαπάζει βάρβαρος, οΰ στοργην οΰδ' έλεητΰν έχων. Παϋσον, άναζ, χάρμην έμφύλιον, ενθεο σοϊσιν ,υίάσιν ε'ιρήνην και φιλότητα, πάτερ, σχέτλιος ην τεταγών "Αρης πολυβενθές ές άντρον ώσε λίθοις φράζας πώμα κατωρυχέσιν. 'Αλλά συ (Αΐν μοχλοΐσιν άνέλκυσον, ήδέ λόγοιο δεΐξον Ιδεΐν θείου λάτρισιν άρτεμέα ε'ιρήνην, πολύκαρπον, έόφρονα, βοτρυόδωρον, ε'ιρήνην κόσιιω παντί ποθεινοτάτην. Αΰτάρ άριθμηθέντας έπιπροΐαψον απαντάς Τουρκογενών άνόριοις εθνεσιν α'ινολύκων, οι, χθόνα δουλώσαντες Άχαιίδα, νυν ριεριάασι ναυσΐ διεκπεράαν γην ές Ίηπυγίην, ζεϋγλαν άπειλοΰντες δούλειον έπ' αΰχένι θήσειν ajxfz.iv, άϊστώσειν δ' ουνορ,α Θειοτόκου. Άλλα σύ δη πρότερος τεϋζον σφίσιν αίπϋν δλεθρον, πέμψας ει? Άσίης (χ,υρία φϋλα πέδον, χαλκεοθωρήκων Κελτάων θοΰριν Ένυώ ϊππους κεντούντων πρώοσιν είδοιανους · αίθώνων μετέπειτα σακέσπαλον έθνος Ιβήρων, καΐ μέλαν Έλβετίης πεζορ,άχοιο νέφος, Γερμανών τε φάλαγγας άπείρονας άνδρογιγάντων, τοις δ' επί Βρεττανών λαόν άρηϊφίλων' πάσης δ* Ίταλίης δσ' άλεύατο λείψανα πότμον οΰδε διερραίσθη δούρασιν άλλοθρόων. Άλλοι {«ν τραφερής δολιχάς άναριετρήσαντες BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE. «τραπιτούς, άν' op·») και δια μεσσόγεων, καΐ ποταμών διαβάντες άεΐ κελάδοντα £έεθρα, δυσμενέεσσι γένους κηρα φέροιεν έριοΰ, θωρτηχθέντες δριοΰ σύν Παίοσιν άγκυλοτόζοις τοις θαρια Τουρκάων αΐριατι δευομ,ένοις. Αυταρ χιλιόναυς Βένετων αλός άρχΐ|ΐεδόντων θύλακος, ώκυάλοις όλκάσι ριαρνάριενος, καΐ νέες Ισπανών [Αεγακητεες, ουρεσιν ίσαι, αϊ κορυφάς Ιστών εντός ?χουσι νεφών, ευθύς ες Έλλησποντον (υπέρ καρχησια δε σφέων αίεν άειρέσθω σταυρός άλεξίκακος) όρράσθων · την γαρ τε πόλει Βυζαντίδι πρώτη νόστιριον άστράψη φέγγος ελευθερίας, αυτήν κεν θλάσσειας άριαιριακέτοιο δράκοντος συντρίψας κεφαλήν' τάλλα δέ τοΐο ρ-έλα £εΐ' άλαπαδνα γένοιντο · λεώς δτι θάρσος άείρας Γραικός δ δουλεία νυν κατατρυχόμενος, άρχαίης άρετης, ΐν' ελεύθερον τραρ ϊδηται, [/.νήσεται οΰτάζων δηϊον ένδθ|Λύχως. Αΰτάρ επεί κτείνωσιν άλάστορας η πέραν Ινδών φεύγοντας κρατερά γ' εζελάσωσι βίη, αυτνί(Λαρ σϋ θεοΐς έπινίκιον ΰ'ρινον άείδων καΐ μεγάλης χαίρων εϊνεκε κα^ρνίτις, ανδράσι νικηταϊς στεφανηφόρα κράατ' εχουσιν Άσίδος άφνειτίς πλοΰτον άπειρέσιον, Τουρκάων αφενός τε ^υιηφενίην τε καΐ δλβον, εζηκονταεττις δν συνέλεξε χρόνος, χερσί τροπαιούχοις διαδάσσεαι άνδρακάς ¦ ol δ' αυ, σκυλοχαρεϊς πάτρτις ρινησάριενοι σφετέρης, (λέλψονται καθ' δδόν παιηονα, καΐ πρύλιν όπλοις όρχησονται δ'λα ψυχ$ άγαλλόμινοι. ΚαΙ τότε δη ποτΐ γαϊαν άπ' οΰρανοϋ ίΰρυόδιιαν SEIZIEME SIECLE. HI πτήσεται Άστραίου πρέσβα Δίκγ) θυγάττιρ, μηκέτι μηνίουσα βρότοις ¦ έπεί ουκ ετ' άλιτρόν, άλλ' εσται χρυσουν παν γένος ήμερίων,
- TOY ΠΛΑΤΩΝΟΣ
