H ΘΕΙΑ ΓΡΑΦΗ

  1. (05) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME DEUXIEME
  2. 610 H ΘΕΙΑ ΓΡΑΦΗ δηλαδή, ΠΑΑΑΙΑΣ, ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΑΠΑΝΤΑ. DIVINA SCRIPTVRA nempe VETERIS AC NOVI TESTAMENT! OMNIA. A viro doctissimo el linguarum peritissimo diligenter recognita, ct multis in locis emendata, variisque lcctionibus ex diversorum Exemplarium collatione decerptis, et ad Hebraicam veritatem in veteri Testamento revocatis aucta el illuslrala. ΠΑΛΑΙ MEN ΕΤΕΡΩΘΙ ΤΥΠΩΘΕΙΣΑ, ΚΑΙ ΝΥΝ ΠΡΩΤΟΝ ΕΚΔΩΘΕΙΣΑ ΕΝΕΤΙΗΣΙ Παρά Νικολάω ΓλυκεΓ τφ έξ Ιωαννίνων. ΑΧΠΖ'. CON LICENZA DE' SVPERIORI, Ε PRIVILEGIO. In-folio de 3 feuillets non chiffres, 1098 pp. chiffrees et 1 f. dont le recto est occupe par la marque de Nicolas Glykys et le verso est blanc. Cette meme marque figure egalement sur le titre qui est imprime en rouge et noir. Edition d'une excessive rarete. Commu- nication de Gabriel Sophocle. On lit en tete du volume cette epitre dedicatoire : 440 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE Τω γαληνοτάτω, ένδοξοτάτω τε και χριστιανικωτάτω ήγεμόνι κυρίω κυρίω 'Ιωάννη Σερβάνω Καντακουζηνοί, βοϊβόδα πάσης Ούγγροβλαχίας, Κραϊόβης και των έξης, Νικόλαος δ Γλυκύς εύδαιμόνως διάγειν. Τα καλά, πανευκλεέστατε ήγεμών, καταμελούμενα γίνεται τε τω χρόνω έξίτηλα και λήθην άμπέχεται. Ό γαρ χρόνος, δ τά τε ά'δηλα φύων (κατά την τραγωδίαν) και τα φανέντα κρυπτόμενος, ουδέν οϋδαμή πω άδιαλώβητον συντετήρηκεν, άλλα φύσιν ϊχει τα μέν άμαυροΰν, τά δε παντάπασιν άφανεία καταβυθίζειν. Ε! δέ μ ή ην τι το τήν τοιαύτην άνα- κόπτον τοΰ χρόνου ^οήν, πάλαι αν τά καλά έξ ανθρώπων έγένετο. Τοΰτο δέ τί αν Ιτερον είη, ή δ των παλαιουμένων έγκαινισμος τω τοΰ χρόνου άντικαθιστάμενος σθένει, και ουκ έών τά άπαξ γεγενημένα ραδίως διόλ- λυσθαι, αλλ' ές τον άπαντα κατά διαδοχήν διαμένειν αιώνα ίνα τούτων οί'τε πρόγονοι μετέχωσι, και μή στερίσκωνται οΕ απόγονοι ; Τοΰτο κάγώ, θεοδόξαστε και υψηλότατε ήγεμών, έγνωκώς, ήνκόμην μέν οΰ μετρίως, οΰ μέντοι καί τίνα τοις πράγμασιν ήδυνάμην συνεισφέρειν έπικουρίαν, πολλών όντων τών δσημέραι γινομένων και φθειρομένων. Δεϊν ουν ώήθην, ε! μήτοιγε πασι, καν γοΰν τοις άναγκαιοτέροις, ώς έφικτον, έπαρκέσαι. Και δή τήν θείαν ορών και ίεράν τω οντι γραφήν ελληνιστί τυπωθεΐσαν μέν ούχ ά'παξ και δις, αλλά και πολλάκις καθ ' ον δηλονότι χρόνον και ή έλλην'ις ήνθει φωνή, και παρά πολλοίς τοις τε κατά τήν εω και τοις καθ' εσπερον ήκμαζεν, νΰν δέ ταύτης (φεΰ τής τύχης!) παρ' ολίγοις βραχείας άξιουμ-ένης τιμής, και πάνυ αναρίθμητων όντων τών γλιχομένων αυτής, καταμελουμένην τε δυστυχώς και τυποις έτέροις μηδαμώς άνακαινουμένην, άλλα κινδυνεύουσαν ώστε κατά βραχύ παλαιω- θεΐσαν έλθεΐν (ο μή γένοιτο) εις παντελή μέν άφάνειαν οΰκ, εις έσχάτην μέντοιγε σπανιότητα και μάλα, Οπερ και άλλαι φιλοσόφων τε και θεολόγων πεπόνθασι βίβλοι, έ'νθεν τοι και τήν άρίστην πασών τών ανέκαθεν μέχρι τοΰδε τυπωθεισών έκλεξάμενος, τύποις τοις έμοΤς άνα- νεώσαι ταύτην οΰκ ώκνησα. Ην μέν ουν πάμπολλα τά άντιπίπτοντα προς τούτοι μου τοΰγχείρημα, μάλιστα δέ πάντων ή τε τών χρημάτων δαπάνη ότι πλείστης δεομένη ποσότητος και ή τοΰ βίου άδηλότης" διετή ANNEE 1687 ',41 γάρ έ'δει σχεδόν καταναλωθήναι έπ! ταύτη γε χρόνον, μήτοι άρξαμένω μοι τον πύργον ο'ικοδομεΐν αίφνης έπέλθη και το χρεών, και καταλει- φθείη το έργον ημιτελές. 'Αλλά ταΰτα οΰδ' όλως κατενάρκησέ μου τήν προς το καλόν προθυμίαν" Οεδν δέ του έ'ργου συλλήπτορα έπικαλεσά- μενος άμα τε ήρξάμην, και, τή τούτου συνάρσει, ούκ έστερήθην του ποθούμενου. Χάρις ουν τω θεώ συνεπιλαμβανομένω τοϊς άγαθοΐς έγχει- ρήμασι. Εμέ δέ (ε! χρή τάληΟές ειπείν) ούχ οΰ'τως έτερον ην το σφόδρα κίνησαν εις τοΰτο και παρότρυναν, καίτ« πολλών όντων, ώς έ'φημεν, ώς το μάλιστα έπ'ι τής υμετέρας τουτ'ι τουργον άπαρτισθήναι Οεοτιμήτου ηγεμονίας. Επ'ι γαρ μυρίων [ων] άπήλαυσεν αγαθών οΰ μόνον Μυσία κα'ι Παιονία, άλλα και άπασα ή 'Ελλάς δι' αυτής, έσπευσα πάση θερμό- τατη προθέσει ί'ν όπως κα'ι τούτου τήν χάριν αυτή σου τή θεοδοξάστω έκλαμπρότητι μετά τών λοιπών έπιγράψηται αγαθών. "Εδει δέ τίνι, μεγαλοπρεπέστατε ήγεμών, ταύτην άνατεθήναι τήν βίβλσν ; ούκ αν έγωγε φαίην έτέρω προσήκειν ή τή σή γαληνότητι, άτε δή μετόχω ούση και κοινωνώ τών αυτής εν τοις μάλιστα. Αΰτίκα και γάρ έπ' αυτής τής πρώτης βαλβίδος τών θειογραφικών φη'μ! λόγων γενεαλογίαν όρώμεν τών προπατόρων θαυμαστήν τίνα κα'ι μ.υρίων άξίαν επαίνων. Ε! μέντοιγε προς τήν σήν τις άτενίσειε γενεα- λογίαν, πώς ούκ αν, τάς όψεις καλύψας κα'ι πτυξας τά χείλη, τήν άρίστην σειράν έκπλαγήσεται, φύτλην βασιλικήν κα'ι μυρίοις άρα τοις κάλλεσι πάντη κεκοσμημένην, καΊ ούδε'ις αν μοι γραφήν έπενέγκοιτο ψεύδους. "Ισασι γάρ ά'παντες τήν τών περιβλέπτων Καντακουζηνών εύγενεστάτην οίκίαν οσοις βρύει τοις άγαθοϊς, κα'ι πρώτοι κα'ι ύστατοι, κα'ι περιάδεται μέχρι και αυτών τών τής οικουμένης περάτων το ευαγές αυτής κα'ι πανθαύμαστον κλέος. Τί δέ το μετά ταΰτα; οΰχ'ι κατακλυ- σμός ; κα'ι Νώε σπέρματα του πάλαι γένους έν κιβωτώ θείαις ε'ισηγή- σεσιν εις τον μετέπειτα συντηρών χρόνον ; τοΰτο δή τοΰτο κάπ'ι τή σή γαληνότητι ά'ντικρυς θεωρείται, σωζόμενων έν σοι, ώς άρίστω τινΊ έκμα- γείω, τοΰ πάλαι περιφανούς τών Ελλήνων γένους τών άπαρατρέπτων θεοειδών χαρακτήρων' και, τών άλλων άμαυρωθέντων, το σον περιφανές 442 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE γένος διαμένει τε και μενεΐ εις αιώνα τον άπαντα παντός άνώτερον κλύδωνος και τών αντικειμένων προσβολές τε και έπηρείας. Τον δέ 'Αβραάμ πώς παρελεύσομαι και συν αύτώ την τοΰ μακαρίτου θεοσεβε- στάτου πατρός σου άβραμιαίαν τω οντι ψυχήν ; όστις δή (καθώς ποτέ και ό Αβραάμ) ήκουσε παρ' αυτοί του τα πάντα καλώς δϊιθυνοντος τών όλων θεοϋ το « Ιξελθε έκ τής γής σου και έκ τής συγγενείας σου, και δεΰρο εις γήν ήν *ν σοι δείξω », και δή τω θείω εαυτόν πειθήνιον κελεύσματι παράσχων, καταλείπει μέν τήν μεγαλόπολιν, άφικνεϊται δέ προς αυτήν ης νυν αυτός άρχεις ήπειρον, ούκ έκτος θείας.όντως προ- νοίας, και τοΰτο ί'ν' έξ εκείνου μένη δεσπότης και τροφοδότης και κηδεμων άριστος δ τούτου μεγαλεπιφανέστατος υίδς, συ αυτός, φημ'ι, δ κύριος 'Ιωάννης Σερβανος Καντακουζηνός βοϊβόδας. Διδ Μωσήν τε και Ίησοϋν δικαίως άν σε και έπιγνοίημεν και καλοϊμεν, δδηγοϋντα και διϊθύνοντα ou λαον σκληροτράχηλον, οίος ο ιουδαϊκός, χριστιάνικον δέ πραΰν τε και τω θείω πειθήνιον τοΰ κυρίου ζυγώ, έ'θνος ά'γιον κα'ι βασίλειον ίεράτευμα. Τί δέ ; οΰχ ώς δ προφητάναξ Δαβ'ιδ υπέστης μέν τα άνύποιστα παρά τών δυσμενώς προς το αγαθόν άσυνέτως διακειμένων, ύπ αυτής δέ τής ά'νωθεν θείας δοπής οΰ μόνον άσινής διετηρήθης, άλλα και τών διωκόντων έκράτησας, και γρας όνειδος έξ υιών 'Ισραήλ. "Οθεν κα'ι τών μεγίστων παρά θεοΰ δωρεών κα'ι χαρίτων ήξιώθης άπο δόξης εις δόξαν μεταγόμενος. Τόν δέΣολομώντα Οτι και έμιμήσω ταϊς άρεταϊς, μαρτυρεϊ μέν έν πρώτοις ή ύπερπερισσεύουσα έν τοις υπό τήν σήν έκλαμπροτάτην αρχήν δικαιο- σύνη τε κα'ι αλήθεια- ώστε καιρόν είναι λέγειν το τής γραφές « αλήθεια έκ τής γής ανέτειλε και δικαιοσύνη έκ του ουρανού διέκυψεν », ώς ποτέ έν ήμέραις Σολομώντος. Αλλ εκείνος τυχόν ναόν έδείματο κυρίω παντοκράτορι" σέ δέ παρέδραμε τοϋτο ; πολλού γε και δει. Νενίκηκας, θεοδόξαστε, κάν τούτω τω μέρει τόν Σολομώντα κα'ι ύπερήρας, ξυμφάντων πάντων κα'ι μηδενός άντιλέγοντος. Έστηκε κήρυξ διαπρύσιος τής τοιαύ- της υπεροχής δ περικαλλής ευαγής τε και θεϊος ναός τή πανυμνήτω θεοτόκω τω τε Σεργίω κα'ι Βάκχω, τοϊς σοϊς κηδεμόσι τε κα'ι προασπι- σταΐς, εγγύς Βουκουρεστίου, έκ βάθρων δημιουργηθείς κα'ι εις άκρώρειαν τέχνης ύπεραρθε'ις, νεύσει μέν κα'ι συνάρσει θεοΰ, σου δέ δαπάνη βασιλική κα! γενναία. Έώ νυν λέγειν τους κατά διαφόρους κώμας και χώρας ιερούς και θείους σηκους, ουκ οντάς εύαριΟμήτους, οΰσπερ θείω ζήλω άνήγειρας, μηδενός όλως φεισάμενος. Επειδή δ' έκαστος οΤς ήδεται, τούτοις και τιμώμενος γάννυται, καΟά φησι το γνωμοδοτούμενον δια τούτο κά ώ έβουλήθην τιμήσα! σου την μεγαλοπρέπειαν δια τοΰ παρόντος μ.ς > αναθήματος. Τοΰ δέ σέ ήδεσθαι τω δωρήματι, σαφές γνώρισμα ή χώ> θείων γραφών δια σου μεΟερμήνευσις και μετάφρασις άπο τί;ς έλλάδο? φωνής εις την των Μυσών y.a't Δακοπαιόνων διάλεκτον ', τον σον προς τάς ιεράς και θειογραφικάς βίβλους έρωτα και θερμότατον πόΟον αναφαν- δόν παριστάνουσα. "Ωστε κάν τούτω κα'ι αυτόν δή τον φιλάδελφον ΰπερήρας ΙΙτολεμαϊον, τον τής Αιγύπτου κατάρξαντα. Εκείνος και γαρ την Οείαν μεδερμηνεύσας γραφήν, ταύτην ού'τως έν τί] οικεία έναπέθετο βιβλιοθήκη' συ δέ, πάνσοφε κα'ι θεόστεπτε κεφαλή, έν ταϊς ιεραΐς έκκλησίαις δωρεάν τας βίβλους άφωσιώσω. Σοι τοιγαροΰν τω περιφανεστάτω ήρωϊ, των άπ' αιώνος ηγεμόνων τγ5 κορωνίδι, τήν παροΰσαν άνατίΟημι βίβλον, ΠΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΝΕΑ ΔΙΑΘΗΚΙΙ όνομαζομένην. Διο , τρις κα'ι πολλάκις ευδαίμων τε κα'ι μακάριε, μή ά-αξιώσειας, άντιβολώ, δέξασΟαι τουτί μου το δώρον, ές τον διακαή μερικον, ον έχω προς σέ, άπιδών αιδήμονα πόθον, κα'ι οΰκ ές τήν του δώρου κοινότητα. Εϋδαιμονών διαβιώης, Έλλήνοιν καύχημα, Βυζαντίου δόξα, Καντα κουζηνών ευχος κα'ι πάσης Μυσίας το κράτος. Ουλέ τε και μέγα χαίρε. ΈνετίηΟεν. Bibliotheque du Parlement hellenique.