12 GEORGII TRAPEZVNTII DE PA RTIBVS ORATIONIS EX PRISCI- AiNO COMPENDIVM. (A la fun, :) lmpressϋ Mediolani kalιdis februarii. Mcccclxxiiii. In-i° de 80 feuillets non chiffrιs, sans signatures ni rιclames. Sur l'exemplaire de notre Bibliothθque nationale, qui nous a servi pour la prιsente description, tous les cahiers ont ιtι soigneusement signιs ΰ la plume, sans doute pour faciliter le travail du relieur. Celte particularitι nous permet d'en donner la composition : Cahiers 1 ΰ6, huit feuillets chacun; cahier 7, dix feuillets; cahiers 8 et !), huit feuillets chacun ; cahier 10, six feuillets. Caractθres latins. 28 lignes ΰ la page pleine. Rarissime ιdition. Voir ci-dessus la pre- miθre, sous le n° 8, page 25. Immιdiatement aprθs le titre, on trouve une ιpξtre dιdicatoire de Georges de Trιbizonde ΰ son fils Andrι, que nous reproduisons : 30 BIBLIOGRAPHIE HELLΛNIQUK
De partibus orationis breui eompcndio, Andrea lui, ad te
scribere constitui. Nam cum viderem latinam linguam lus
iunioribus grammatical magistris corruerc, niliil carum niiga-
rum quas illi docent tencllo ingenio tuo proponendum pulaui ;
elenim si qu a pueris nobis discuntur, ea facile ad scneclu-
tem perueniunt, non est negligenda haie adas nec oblmione
digna sunt tradenda, sed qu* non pumitcat adate grandiores a
puericia percopisse.
Quai cum ita sint neque Prisciani exquisila volumina pueris
danda videantur, Compendium ex eo non paruo labore conto-
cimus : quod si memorise tradideris, optimos profecto IVuclus
uberioresque concipies. Nam ut agricole, nisi semina curiose
delegerint agrumque probe colucrint, tempore messis lugeanl
necesse est; sic, nisi quis rudem animum bonis rogiilis jiuclo-
ribusque imbucrit, maior tetate metet ignoranliam. Qua in rc,
si mihi, cum primum docere impulsus sum, fuisse! ublcmpc-
ratum, Virgilium Ciceroncmque pueris o.il'erenti non ut inlrlli-
gerent, quod ab ca adate alienissimum est, sed ut crebra loc-
tione memoriter tκnerent, qua; puericia; propria sludia sunt,
multi· profecto inpraξsentiarum iuucncs pra'ceplionc nostra
letarentur et nos melius sibi quam parentes prospexisse proli-
terentur. Verum quoniam communem pκne omnium prauarn
consuetudinem, quam dediscendam discunt, magna ex parle
vel inuiti secuti sumus, tu, quem non alieno ductu sed nostro
docere possumus, Virgilium nunc et has rιgulas, paulo post.
Ciceronis nonnulla memorise commenda, qua; sola virtus animi
his teneris annis summo opere pollet. Deinde, cum per adatem
attendere poteris, facilius intelliges qua? molliori animo inlixa
fuerint. Quod si faciθs, ostendes profecto et mc reclc multis
consuluisse et te a tertio apudllesiodum ordine hominum lono-e
abesse :
Optimus ille qtiidem qui per sese omnia noscens
Prceptor suus ipse sibi meliora peregit.
Ille bonus rursum monitus qui recta sequetur,
Qui nec ipse videt neque credit recta monenti,
Hie nulla in parte util is est '.
1. Hιsiode, Les Travaux et les Jours, vers 293-297. ANNEE il74 :il
Au dernier feuillet (r° et v°), on lit cette autre epilre :
Gcoryius Trapesuncius Cul? Mon tan ο stw
ml ni. die. plur.
Percgi quod tarn mullis praicibus a me postulants, lili mi
optirac, ul de qnalluor partibus oralionis indeclinabilibus Com-
pendium ex Prisciano conficercm : quod, clsi laboriosum mihi
arduumque nimis ob seueeUitem meam videbatur, iam cnim,
ut nosti, neque li lieras formare vaeillanti manu, ncque volu-
mina euoluerc sine ingenti laborc valeo, lamen non existimaui
posse me effugere nomen impiotatis, si libi omnium quos aut
viili unquam aut audiui aut legi maxime pio quidquam denega-
rcm piveserlim tam bonesla pelenli.
Profueris cnim liac Compendii exaelionc non solum iuuen-
luli Mediolanensi de euius virlutibus et disciplina solicilus boc
mibi onus imposuisli, sed ca'leris quoque Iatinae lingua' stu-
diosis, neque tantum in hoc Compcndio; verum in aliis eliam
operibus quai olim a me suscepta, deinde tedio seneclutis et
ingralorum odio intermissa, nunc lolo animo meo tua pielale,
reereato ad communem ulililalem perlicientur, me vero desli-
luti opens infamia libcraris : quod ego cur impcri'ectum desc-
fuerim nihil aliud video nisi Uco ita volente ul, cum quatluor
partes ad Andream (ilium meum scripsissem, rcliqu? superes-
sent quattuor, quas ad te scriberem, quem nec minus amo
quam ipsum Andream, nec minus iilium exislimo. IHius cnim
corpus mortale et corruptibile ex meo corporc genui, tuum
vero animum ex meo animo, quod mullo plus est, impressi ac
formaui, ut, quod de loue atque Minerua poche, i'abulantur, tu
de meo capitc quodam modo natus et videri possis et credi
cupias. Yale.
Data Roma;, .iv kal. nouembris M. CCCC. LXXI.
Bibliotheque nationale de Paris : Inv. His. Χ ΙυΤΤ.