Κωνσταντίνου Αρμενόπουλου κριτού Θεσσαλονίκης Πρόχειρον, το λεγόμενον ή Εξάβιβλος

  1. (09) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVIII TOME PREMIER
  2. 316 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΡΜΕΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΡΙΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΡΟΧΕΙΡΟΝ, ΤΟ ΛΕΓΟΜΕΝΟΝ Η ΕΞΑΒΙΒΛΟΣ ΕΙΣ ΚΟΙΝΗΝ ΓΛΩΣΣΑΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΘΕΙΣΑ Διορθωθεΐσα δέ και εκτεθείσα κατά την τάξιν, το (ϊφος, και νόημα της πρωτοτύπου ελληνικής έξαβίβλου, παρά ΑΛΕΞΙΟΥ ΣΠΑΝΟΥ ΤΟΥ ΕΞ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. 'Tip' ου και τό περί των Συνοικεσίων Έγχειρίδιον προσετέθη, ο, τε κατά άλφάβητον Πίναξ. Προτροπή και δαπάνη τοΟ Πανιερωτάτου και Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ηράκλειας Κυρίου Κυρίου ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ Οί και τοις άναλώμασι νΟν πρώτον τετυπωται. ΕΝΕΤΙΗΣΙ, 1744. Ιίαρα Νικολάω Γλυκεϊ τω έξ 'Ιωαννίνων. CON LICENZA DE' SUPERIOR!, Ε PRIVILEGIO. In-4° de 8 ff. non chilTres et 622 pages. Marque de l'imprimeur sur le titre. Edition assez rare. En tete du volume, on trouve une opitre dedicatoire adressee a Gerasime, melropolitain d'Heraclee ; nous en detachons le passage suivant, le seul qui presenle quelque importance au point de vue de l'histoire litteraire (f. 4 r°): Ταίτην τήν βίδλον oix οιδα ποίος άπο τους εδικούς μας νυν Έλλη- νας ε':ς τήν κοινήν διάλεκτον μεταφράσας, και ή Θειοτάτη σου πανιερό- της εϋροϋσα και άντιγράψασα, ώς φιλομαθής και εραστής έργων αγαθών, καϊ το άπο τοΰ νόμου ώφέλιμον και ταύτης τής βίβλου κατανοήσασα εις το ήμέτερον γένος (ωσάν όπου ούδε ποσώς τινές γινώσκουν ή γνωρίζουν έκεϊνα όπου οι νόμοι διαλαμβάνουσιν, ελληνική διαλεκτω όντες γεγραμμένοι, και ευρίσκονται έστερημένοι τοΰ γνώμονος κα'ι 320 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE χανόνος τής ευθείας οδού, τής χατά τα αμφότερα, θεωρητικόν δηλαδή και πραχτικόν, εις το τέλειον εύθυνούσης τον άνθρωπον ε'ις θειοτέραν πραξιν χαι έργον θεοειδέστερον), έσπευσας τύποις τήν τοιαύτην βίδλον διδόναι ο'ικείοις σου άναλώμασιν, ε'ις ώφέλειαν χαι στολισμδν του χρι- στιανικού των Ελλήνων γένους διανοησαμένη, ούτε χρημάτων φειδο- μένη, οϋτε το κρυπτόμενον τάλαντον έν παραβύστω χαταχρύπτεσθαι, ούτε άχρηστον παντελώς εΓναι θέλουσα. Σημεΐον και τοϋτο προς τοις άλλοις σου προτερήμασι να είναι τής φιλαγάθου σου προαιρέσεως και μεταδοτικής των αγαθών θελήσεως σου, τήν προκοπήν τοϋ ημετέρου γένους και έπίδοσιν ού μετρίως έφιεμένης πρεπόντως εις όλους κηρύττε- ται. Και δή τήν βίβλον ταύτην δεδωκώς εις έμενα, τον ελάχιστον αυτής δοϋλον, να καταστρώσω εις αυτήν ενα πίνακα κατά άλφάδητον, δια να ευρίσκουν έκεϊνοι όπου τήν μεταχειρίζονται μέ εύκολίαν κάθε ϋπόθεσιν, έπρόσταξεν δτι και να τήν στοχασθώ άν ίσως χρειάζεται και ετέρας διορ- θώσεως. Προς τούτοις, επειδή και αύ'τη ή βίβλος περί τών συνοικεσίων συντόμως πως διαλαμβάνει να γράψω ξεχωριστά περί τών συνοικεσίων κατά πλάτος τό κατά δύναμιν, έργον υπέρ τήν ήμετέραν δύναμιν και δηλίου κολυμδητοϋ δεόμενον, κατά τήν παροιμίαν, οτι ού ράδιον, ούτε ευχερές, άλλα δεόμενον μάλλον επιστήμης, -πείρας καϊ γνο')σεως άκριδοϋς άπό τών νόμων. Άλλ' επειδή τοιούτω μεγαλοπρεπέστατα) άρχιερεϊ έταξα νά είμαι πάντοτε πειθήνιος διά τάς πολλάς και μεγάλας σου ευεργεσίας, τή δυνάμει του θεού θαρρήσας, λαδών τήν βίδλον, και εις Άδριανού- πολιν έλθών διδάσκαλος τοϋ έν αυτή ελληνικού σχολείου, ευρον ένταΰθα τήν έξάβιδλον ταύτην ε'ις έλληνικήν διάλεκτον, τυπωθεΐσαν εις Βασιλείαν κατά τους αφμ' άπο Χρίστου, και παραδαλών τήν εις κοινήν διάλεκτον μεταφρασθείσαν βίδλον με τήν έλληνικήν, ευρον αυτήν εις πολλά διεφθαρμένην* και διορθώσας κατά τήν τάξιν το υ'φος και νόημα τής ελληνικής βίβλου, τελείαν, σώαν, καθαράν και άνόθευτον ταύτην άπεκατέστησα, ε'ις το τέλος και το περί τών συνοικεσίων έγχειρίδιον, όπερ άπο πολλών έρανισάμην κατά τό δυνατόν, γράψας, και τον πίνακα κατά άλφάδητον καταστρώσας, έτι δε και τον τών τίτλων πίνακα εις κρείττονα σαφήνειας τάξιν μετενεγκών τοις σοϊς ύποταττόμενος, όσον μοι τό δυνατόν, θείοις προστάγμασι... Cette epitre est signee : 'Αλέξιος Σπανός. ANNEE 1744 381 Au f. β r° commence un avis au lecteur du motropolitain Gera- sime; cet avis est donue d'interet. Le f. 8 (r° et v°) est occupe par les trois opigrammes reproduites ci-apres. Εις τον πανιερώτατον και σεβασμιώτατον μητροπολίτην της άγιωτάτης μητροπόλεως Ήραχλείας χυριον χυριον Γεράσιμων. Οΰλύμπου χλείοντας ανάκτορα, ούτε ποθεϋντας είσδύμεναι ελδοντας, έέργοντας Φαρισαίοος, ' γραμματέας Χρίστος ταλανίζει. 'Αρχιερέα Γηράσιμον ζάΟεον 8' Ήραχλείης, βασίλείτ) αιθέρος ορνύμεν οίον έρωνθ' ήχιστα, φιλεϋντα πδσι δέ χριστιανοϊς διά τί}σδε βίίλοιο Ούρατρα ώίξαντα, τύποις δόντ' ού χεύθοντα τάλαντον χληΐζων, λέξει τω- δο3λ' ευ χάγαθέ, Χρίστος ων ποτί παύροις πιστός Ιση ένδ' ούχ ολίγοισι' χαίρων τερπωλΐ) ου ν χράντορος Ιρχεο σεΐο. Είς τον αυτόν. Φοίβος άντέλλων ροδοδάχτυλόν γε πασιν άμαρ άντολίηθε φαύσχει τέρματα χΟουνος γανόουσα πάσας φωσφόρος άώς' Έζάβιβλός τ' 'Αρμενοπούλου βίβλος άρτι χοινί λαμπετόωσα γλώττα πασι φαίνει γ' ελλαδιχας γόνοισι χρύσεον οϊμον. ΊΙραχλείας άρχκρεΰς γέρας τε δΐον, ίρ'ον, Γηράσιμος, τάν βίβλον δους τύποις, συλλαμπετοει γε ταύτα, όλβιος ίντως. Ένθεν ουδών Καλλιοπαν "Ομηρος, α3θι μούσας 'Ησίοδος, Χριστον δε 'γώ, σαώζειν Γηράσπμόν γ' Έλλάνων λύϊον Ιρμα. BiBUOORAPHIE HBLLBMQUB XVIII Ι — 21 Είς xbv αυτόν. Χαίρων λάμβανε χερσί, λψστε, βίδλον, αϊνει τ' άρχιερήα 'Ηράκλειας κλεινόν Γηράσιμον, γέρας το δΐον, Ελλήνων γένος ώς πελαργέοντα ίροΐς, πουλιτικοϊς νόμοις τρόποις τε, πλάστιγξ μέν γ* άτρεκής πέλων δικαίου, έξαπλοΐ βίδλον ένδικου διαίτης. Τής υμετέρας πανιερότητος ελάχιστος δοΰλος 'Αλέξιος Σπανός. Bibliotheque d'Emile Legrand (a Paris). Bibliotheque de S. Marc (a Venise) : ,10252. EM. 3. et 14492. DR. 5. [Bibliotheque publique de la ville de Zante : E. 261.] Au verso du titre, on lit le quatrain suivant que nous reprodui- sons a titre de simple curiosite : 'Επίγραμμα Μιχαήλ Γγόρας Τπισχιώτου είς την βίβλον Ό χρυσήλατός ειμί τρίπους και ϋφάνσεϊ δίχπους, έχ δε ξυμπνοίης αυ μονόπους γε τριών. ΚαΙ θεσπωδώ σοι ·τρία μή με έτώσια χραντι χτυχτον, ιδ' εΰστροφίην χαί χροφέρειν στομύλον. Bibliotheque de Georges Baltazzi (a Athenes). [Bibliotheque de Jean Vlachoyanis (a Athenes).]
  3. Κωνσταντίνου Αρμενόπουλου κριτού Θεσσαλονίκης Πρόχειρον, το λεγόμενον ή Εξάβιβλος
  4. Η ΕΞΑΒΙΒΛΟΣ