- (04) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME PREMIER
- 344 ψυχωφελές ΣΑΡΑΝΤΑΡΙΟΝ, ΤΟΥΤ' ΕΣΤΙ ΕΞΗΓΗΣΙΣ ΨΥΧΩ- φελής δια τεσσαράκοντα ρυθμικών μελών εις το πάτερ ημών. Ποιηθέν παρά ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ιεροδιακόνου, του χίου του κα'ι τον μονήρη βίον άσπασαμένου. Κα'ι έκ τών ελληνικών ρυθμών εις τους τροχαϊκούς λατίνους μεταφρασθέν παρά Πέτρου του Μενάνδρου του Τυρονέως. SARANTARIVM ANIMEE PERVTILE, Siue paraphrasis utilissima Dominicae oratio- nis rhythmis quadraginta comprehensa. Authore Cyrillo Chiensi Monacho- Diacono. Et ex Gr?cis rhythmis in Trochaicos Latinos conuersa a P. M. Turon. EN ΛΕΥΚΕΤΙΑι.αχμδ΄ In-12 de 55 pages. Cet opuscule est la traduction en grec ancien et en latin de celui qui figure sous le n° precedent. Rarissime. ANNEE 1644 457 En tete du volume, on lit, en grec ancien avec traduction latine en regard, l'epitre dedicatoire dont le texte grec vulgaire se trouve dans le n° precedent. Apres l'epitre dedicatoire, on trouve, en grec seulement : ΤΩ EN ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΙΣ ΕΛΛΟΓΙΜΩΤΑΤΩ ΚΥΡΙΩ ΚΥΡΙΛΛΩ ΜΟΝΑΧΩ ΤΩ ΧΙΩ, ΤΩ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΡΙΟΥ ΠΟΙΗΤΗ, ΠΕΤΡΟΣ Ο ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ Ο ΤΥΡΟΝΕΥΣ, Ο ΕΚ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΡΟΧΑΙΚΟΥΣ ΛΑΤΙΝΟΥΣ ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΡΙΟΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΑΜΕΝΟΣ. ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ. Δώρα τιν' άμφιπόλοις Γραικών γένος οΐδεν οπάζειν, οΐκαδ' όμως ναΐον, σώματι καρποφόρα' άλλα συ πασι Σαραντάρι' εύθετα τΐ) διανοία. δωργ), ταΰτα μαθών ένθαδ'ι ναιετάων. Έν Φράγκοις τοίνυν μένε' οΰδετέροις γαρ άμιλλα Ινθεν ίση, διότι χρήσις lit' άμφοτέροις. Voici, a titre d'echantillon, l'Exhortation au lecteur, en grec vulgaire, en grec ancien et en latin : *Av αγαπάς στον οΰρανδν e θεός να σ' άνιβάση, (Gr. vulg.) και τίμιον, ώστε που ζής, έδώ να σέ φυλάσση, επτά καλά ζητήματα γύρευε νά σου δώση' και, αν τά φύλαξης ώς ζητάς, θέ σέ καταβοδώσει. Τά'σματα τοΰ Σαρανταριοϋ έπτάκις τής ημέρας άνάγνωσον άπδ καρδίας ώστε νά πας στο πέρας. και θές ϊδής τον αριθμόν σωστδν τών ζητημάτων τον εβδομον τών τοΰ θεού καλών παραγγελμάτων καθώς δ Ευαγγελιστής αυτά μας άρμηνευει, και κεΐ ψηλά στον οΰρανον απάνω μας πορεύει. Λοιπόν ά'ρχισε τακτικώς νά πρωτοτραγουδήσης μέ το νά πΐ)ς « πάτερ ημών », και θές πρωτοζητήσης. Ει μέν ποθείς ώς δ θεός εις οΰρανον σ' άνάξει, (Gr. anc.) και τίμιον έπ'ι τΐ)ς γής και σώόν σε φυλάξει, επτά ζητήματ' αι'τησον όπως ουτός σοι δώση- ά δ' αν φύλαξης, ώς αιτείς, σέ συγκατευοδώσει. 458 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE Σαρανταρίοι» τάς ώδάς έπτάκις τής ημέρας άνάγνωσαι φαιδροί ψυχί) έως αν β^ς ε'ις πέρας. Και βλέψεις δη τον αριθμόν σωστον των αιτημάτων τον έβδομον τών το3 θεοϊ καλών παραγγελμάτων" καθώς ο Ευαγγελιστής ήμΐν ταΰθ' ερμηνεύει, κακεΐσ' έπ'ι τον οΰρανον ή μας ορθώς πορεύει. "Αρξαι μεν ουν τάξει καλί] το πρώτον μελωδ^σαι, και προσκαλών Πάτερ ημών μέλλεις πρώτον α'ιτήσαι. Si cupis ducente c?lum possidere numine, utque per terras colendum pr?stet atque sospitem, posce det qu? postulantur hocce Septenario : utque serves quie rogantis gratia dicis tui, septies ad usque finem, qualibet semper die, illud omne mente recta volve Sarantarium ; implicata tot sacratis in petitionibus iussa numinis quot insunt postulata senties. H?c precatio petitas, ut refert Evangelus, saipe saspius colentem ducit ad sedes Dei. A priori cantilenas parte fac exordium, ut vocato Patre nostro rite demum postules. Le volume se termine par une traduction en vers francais de Y Oraison dominicale, signee H. de Picou. Biblioth. nat. de Paris : Y 557 (relie avec le 11° precedent). L'auteur de cet opuscule et du precedent se nommait Cyrille Riiodocanakis. Durant son sejour a Paris, il fut precepteur du fils de l'illustre Guy Patin. En effet, Charles Patin, ne le 23 fevrier 1633, raconte, dans son Lyceum Patavinum (Padoue, 1682, in-4°), pp. 81-82, qu'etant age de onze ans, c'est-a-dire en 1644, il lui arriva une chose dont son esprit fut vivement emu, et il la rapporte en ces termes : « Conclusiones meas gr?colatinas (pro solito Pari- siensium more amplissimas, utpote totam continentes philosophiam) typis expressas cum professori meo Rogerio Omoloy Hiberno, philosopho non incelebri, censura? causa detulissem, negavit eas se inspecturum, me monstrum aggredi insuperabile, id quod nullo modo comprobare posset. E memoria nunquam excidere poterunt lacrymae tune temporis profusae, actum esse de me (p?nitet me etiamnum puerilis animi) existimabam. Sola parentis rolertia modum tulit : cum enim ad se R. P. Cyrillum Rhodocanacem Chium, studia mea moderantem (quem postea patriarcham in oriente renun- tiatum fama est), vocasset, una decreverunt me, si animo vires non deessent, eliam absque preside officio fungi debere, difficultate omni in eo posita quod linguae grascas plane ignarus esset profess ^r. » C'est sans doute encore le meme Cyrille dont il est question dans une anecdote rapportee par Menage ' et que voici : « J'avois un Juif nomme Cohen, qui m'apprenoit l'hebreu pencant les guerres de Paris. Le Pere Cyrille, caloyer grec, le fit mettre en prison pour une dette. Pour l'en tirer, je quetai jusqu'a cent ecus des personnes qui vinrent me voir en une matinee. Je lui donnois trois louis d'or par mois, encore avait-il bien de la peine a subsister. Il etait fort aime des dames et passoit aupres d'elles pour un tres habile homme. Il se disoit fils d'un Juif portugais, qui exercoit la medecine a Constantinople. A Paris, il se fit catholique; il passa en Hollande, ou il se fit huguenot. » Enfin, le Petrus Menander, auteur de la version latine du Sarantarium, n'est autre que Pierre Menard de Tours, dont notre Bibliotheque nationale possede sous le n° 8409 du fonds latin, un petit manuscrit de quinze feuillets intitule Epigrammatum centuria et dedie a Colbert : D.D. Colberto... hanc epigrammatum centuriam ob beneficia in urbem civesque Turonum collata... consecrat Petrus Menard, urbis maior, M.DC.LXV.
- ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ιεροδιακόνου,του χίου
