- (04) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME PREMIER
- 331 MIIN oeYPOYAPioc Τυπωθείς Ένετίησι παρά Ιωάννη Πέ- τρω τω Πινελλω, αναλώμασι μεν, τοις εαυτού, επιμέλεια δε, γ.χ: έπιδιερθώσει, θεοφύ- λακτου Ιερομόναχου του Τζανφουρνάρου. CON PRIVILEGIO. Ετει άπο της ένΐάρκου οικονομίας, του κυρίου ημών Ίϋ Χΰ. αχμγ'. ΜΙΜ11ΤΑΙ ΕΣΤΕ TOT XPISTOY. In-folio de 78 ff. non chiffres, divises en 10 cahiers de 8 ff. cha- cun, sauf le dernier qui n'en a que 6. Signatures α-κ. Titre encadre. Impression rouge et noire. Texte sur deux colonnes. Bibliotheque nationale de Paris : Β 119 (Inventaire, Β 37). Reserve. Bibliotheque de l'Imprimerie synodale de. Moscou ; n° 19. f°. 442 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE προ ολίγου έμετατύπωσα δια συνδρομές του έν μακάρια χγ} λήξει ευγε- νούς κυρίου 'Αθανασίου του Μελάνδρου, μεγάλου δικαιοφύλακος τής έν Τρίκκη τής Θετταλίας αγίας εκκλησίας, και τοϋτο δια νά μην άφανισθή ώς το πρότερον (με το να έτελειώθη) και νά ζημιωθή μεγαλώτατα το άνωθεν γένος μας. ΙΙροσέθηκα δε εις αύτο και τάς αγίας ο'ικουμενικάς επτά συνόδους και τά συνοικέσια, τά επτά μυστήρια τής αγίας εκκλησίας, και τά επτά χαρίσματα του άγιου Πνεύματος' τάς τεσσάρας γενικάς άρετάς τής ψυχής και έκείνας του σώματος, τά επτά θανάσιμα αμαρτή- ματα έν εί'δει δένδρου, και τέλος πάντων μέρος άπο τον Φυσιολόγον το πλέον άναγκαιότερον, ολα άξια σκέψεως. Δεχθήτε, παρακαλώ, την καλήν μου προαίρεσιν, καθώς, θεού εϋδοκούντος, την θέλετε γνωρίση καθ' έκάστην ήμέραν θερμότερην. Κύριος ό θεός τών απάντων νά επι- χορήγηση τής ευγενείας σας και έμοΰ τά προς σωτηρίαν αιτήματα. "Ερρωσθε. Έν ταΐς κλειναϊς Βενετίαις, αχμγ', έν μην'ι άπριλίω. Suivent les trois distiques en l'honneur (I'Athanase Melandros, qui figurent deja dans l'edition de 1639. Voir ci-dessus, p. 400. Cette premiere partie est suivie du Physiologus, annonce dans le titre ci-dessus et dont voici la description : ΜΕΡΙΚΗ AlArNCOCIC ΕΚ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ Φιλοσόφων περ'ι φύσεως, Και ιδιωμάτων τινών ζώων, συναθροισθεΐσα παρά του έν άρχιε- ρεΰσι λογιωτάτου, κυρίου Δαμάσκηνου, του στουδίτου. Con licentia de' Superiori, & Privilegio. Ένετίησιν, παρά Άντωνίω τω Ίου- λ'.ανώ. αχμγ'. A la fin : Εί'ληφε τέρμα εως έδώ το παρών : — Έν ήμέραις εξ την κτίσιν κτίζεις λόγε" Ουχ' ώς ρυπή τον κόσμον ασθενών κτίσαι, Άλλ' Ίνα ταΐς εξ προστιθε'ις τήν έβδόμην, Τον σαββατισμδν τον τελευταΐον μάθω. In-8° de 60 (Γ. non chiffres, divises en 8 cahiers de 8 feuillets chacun, sauf le dernier qui n'en a que 4. Signatures A-H (lettres ANNEE 1643 443 latines). Cette seconde partie, facile a detacher de la premiere, se vendait separement, comme le prouve le Catalogue publie en tete du Βιβλι'ον πρόχεφον τοΤς πδσι (Venise, 1645, in-8°) et reproduit plus loin (voir le n° 380). • Un manuscrit complet de ce Physiologus, copie en 1598, est con- serve, a Constantinople, dans la Bibliotheque du Metoque du S. Sepulcre, sous le n° 569. On trouve en tete une epigramme et une epitre adressees l'une et l'autre par Damascene au fameux Michel Cantacuzene k. Nous les reproduisons ci-dessous d'apres une copie executee, il y a quelques annees, a notre intention par Manuel Gedeon. ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΗΡΩΕΛΕΓΕΙΟΝ ΠΡΟΣ TON ΕΝΔΟΞΟΤΑΤΟΝ ΚΥΡΗΝ ΜΙΧΑΗΛ TON KANTAKOTZHNON. Έγρεο, Κωνσταντίνε, μεγακλεές ευχος άνάκτων, ϊγρεο, ί'ν' έσίδης εί'κελον ήμιθέοις Μιχαΐ|λον υίδν Βυζαντίδος έ'νδοθι γαίης, ημέτερης γενεάς κόσμον άριπρεπέα. Ει γαρ δ πανδαμάτωρ βασκήνας άπλετα αιών χριστιανών φύτλης ώλεσεν άγλαίην" αλλ' δον τόνδε λίπε ζαλωτον ένΐ πολέεσσι χάρμα μέν είισεβέων, τραύμα δέ δυσμενέων. Ζώη ίτη πλε(ω κακών ϊκτοσθεν απάντων ά'μμιγα ξυν παισίν Άνδρονίκω χάτέρω. Grace a ce dernier vers, nous pouvons fixer tres approximati- vement l'epoque a laquelle Damascene le Studite offrit son Phy- siologus a Michel Gantacuzene. Il en resulte que celui-ci n'avait alors que deux fils : Andronic et Demetrius. Or, le deuxieme etant ne en 1566 (puisqu'il avait douze ans en 15782), et le troisieme, Jean, ayant vu le jour en 1570 (puisqu'il avait huit ans en 15783), c'est donc entre 1566 et 1570 que se place sinon la redaction, tout au moins la dedicace du Physiologus. · 1. Sur ce personnage, on peut consulter notre Recueil de poemes historiques en grec vulgaire relatifs a la Turquie et aux Principautes danubiennes (Paris, 1877» in-8°), pages 1-15. 2. Voir notre Recueil de Poemes historiques en grec vulgaire, page 7. 3. Ibidem, page 7. 444 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE Voici maintenant l'epitre dedioatoirc, qui peut donner une idee du style de Damascene le Studite. « Ο EN ΕΠΙΣΚΟΠΟΙΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ΤΩ ΕΥΓΕΝΕΣΤΑΤΩ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΤΑΤΩ ΕΝ ΑΡΧΟΥΣΙ ΚΥΡΩ ΜΙΧΑΗΛΩ ΤΩ ΚΛΝΤΑΚΟΥΖΗΝΩ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩ ΔΟΜΕΣΤΙΚΩ ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ. Συνήθειαν εχουσιν οί άνθρωποι 'όταν θέλουσι να ίοοϋσι τινά μέγαν άρχοντα και να ομιλήσουν μετ' εκείνον, ή να ζητήσουν τίποτε χάρισμα, να μήν ϋπάγουσιν εύκαιροι προ; εκείνον' αλλά ό καθείς κατά τήν δύνα- μίν του να τον ύπηγαίνη Ζωρχ' και άλλος μεν τον υπάγει πράγματα όπου τρώγονται' άλλος δε χρυσίον ή άργύριον, άλλος ζώον τίποτες παράξενον άλλος όψάριον πολΰτιμον' και πάσα εΤς κατά πώς δύνεται, έ'τζι φιλοτιμεΤ τον άρχοντα εκείνον. Έγώ δε Ίδών τήν αυθεντία σου έκπαλαι, ενδοξό- τατε αΰθέντα κύρη Μιχαήλε Καντακουζηνέ και μέγα δομέστικε, δεν είχα, ώς ήτον το πρέπον, να φέρω τίποτες δώρον προς τήν σήν ένδοξό- τητα" διότι ή πτωχεία μου δεν ητον αξία ώς έπρεπε να φιλοτιμήσω τήν σήν ένδοξότητα. Νυν δε γνωρίζω ότι έχω χρέος νά σέ φιλοτιμήσω' και μή δυνάμενος με άλλον τρόπον να δείξω τήν εΰχαριστίαν, ηθέλησα, κατά τήν δΰναμιν τής τέχνης μου, νά ποιήσω τήν διυρεάν' διά τοϋτο με κόπον πολύν έσΰναξα άπό τά βιβλία των παλαιών φιλοσόφων Οσα είπαν περί των πετεινών όρνέων, και περί των χερσαίων ζιόων, και περί τών θαλασ- σίων' και έποίησα ένα ποίημα εις χάριν τής αυθεντίας σου' και γράφω διά όσα ζώα είναι όπου έ'χουσι τίποτες παράδοξον συνήθειαν. Κα'ι επειδή εις τά μέρη τής 'Ιταλίας, όταν Οέλουσι νά βάλουν κανένα βιβλίον εις τήν στάμπαν, πάντοτε εις ενός μεγάλου άνθρο>που όνομα τό σταμπάρουν, και γράφουν κα'ι έπιστολήν εις τήν αρχήν του βιβλίου προς εκείνον' ομοίως κα'ι έγώ πρώτον μεν χαρίζω τό ποίημα μου τούτο τό νέον εις τό όνομα τής αυθεντίας σου. Έπειτα δέ έάν είναι και τελείωση ό θεός τον σκοπόν μου, τό θέλω βάλη εις τήν στάμπαν, διά μέγα έ'παινον ' τής αυθεντίας σου, νά έναι άκουστόν τό όνομα σου εις τά πέρατα του κόσμου μέχρι τής συντέλειας τοΰ αιώνος. Διότι κα'ι τών παλαιών ανθρώ- πων τά ονόματα και τάς άνδραγαθίας από τοϋτο τά έγνωρίζομεν, επειδή σοφοί τίνες άνδρες έγραψαν περ'ι αυτών. Και έγώ γοΰν, επειδή εις όνομα τής σής ένδοξότητος έσύνθεσα τοΰτο το νέον ποίημα, δια τοΰτο θέλει ειστεν ό έπαινος περισσότερος τής αυθεντίας σου παρ' οΰ ό εδικός μου' διότι βλέπομεν Οτι κα'ι οι ράπται αυτοί μεν ράπτουσι τα φορέματα,' αλλά οποίος τα φορεί, εκείνος χαίρεται' ομοίως και ο! κτίσται κτίζουσι μεν αύτο'ι τα όσπίτια, άλλα όποιος κάθεται μέσα, εκείνος έχει τήν yjxcsk)' δια τοΰτο, έαν και έγώ το έσΰνθεσα, άλλα επειδή ό πόθος τΐ}ς αυθεντίας σου μέ ανάγκασε να το γράψω, πρεπόντως θέλεις εχη ή αυθεντία σου περισσότερον τον επαινον. Και μή νομίσης ή σή ένδοξότης Οτι γράφω εδικά μου λόγια, άλλα όσα εγραψεν 5 'Αριστοτέλης έν τω περί ζώων μορίων, κα'ι ό ποιητής Όππιανός, κα'ι δ σοφός Αιλιανός, κα'ι ο σοφώ- τατος Φιλής προς τον βασιλέαν Μιχαήλον, τοσαΰτα θέλω γράψη και έγώ' κα'ι θέλω εχη συμπάθ'.ον, αν και εΐναι τινά λόγια παράδοξα, Οτι δεν τα γράφω άπ' έμαυτοΰ, άλλ' Οσα εΐπον εκείνοι. 'Επειδή κα'ι μάλιστα θέλει δοθή το βιβλίον τοΰτο εις πολύν κόσμον εις όνομα τής αυθεντίας σου, άπρεπον έ'ναι να γράφω λόγους όπου δεν είναι γεγραμμένοι εις των παλαιών σοφών τα βιβλία, ότι θέλει εΐσται μάλιστα κατηγορία μου κα'ι οϋχι Ιπαινος. Ή δέ σή ένδοξότης, ευγενέστατε αύθέντα, δέξου το δώρον τοΰτο ώς μέγα κα'ι πολύ" κα'ι μήν !δϊ)ς εις το μή"κος πώς είναι ολίγον, άλλα θεώρησον εις τον κόπον τής τέχνης' επειδή δεν e'vat χάρισμα φθαρτον να το φάγη άνθρωπος να άπολεσθί), ή να το φορέση να φθαρί) εις ολίγας ημέρας' άλλ' είναι δώρον το όποιον θέλει στέκεσθαι είς χρόνους πολλούς τρος ένθύμησιν τής έμής ταπεινότητος, προς τιμήν δε και έ'παινον α'ιώνιον τής σής ένδοξότητος. "Ερρωσο. Bibliotheque de l'Imprimerie synodale de Moscou : n° 117. 8°. Bibliotb. du Musee britannique : 3365. aa (Incomplet du Physiologus),
