254 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟΥ ΠΥΡΟΣ ΚΑΤΑ ΒΑΡΛΑΑΜ, ΠΕΤΡΟΥ ΤΟΥ ΑΡΚΟΥΔΟΥ DE PVRGATORIO IGNE ADVERSVS BARLAAM PETRI ARKVDII. Rom?, Typis & impen. Sac. Cong, de Propag. Fide. 1637. Superiorum pcrmissu. In-4° de 4 feuillets non chiffres, 411 pages chiffrees, 3 pages non chiffrees et 1 feuillet blanc. Marque de la Propagande sur le titre. Texte grec avec la traduction latine en regard. Rarissime. Un exemplaire ayant ses derniers feuillets en mauvais etat est cote 20 fr. (prix exagere) dans le Troisieme catalogue de livres rares (en grec) publie par Paul Larnbros (Athenes, 1869, in-8"), p. 8, n° 8. Dans les catalogues des bouquinistes italiens, un exemplaire bien conserve de cet ouvrage est ordinairement cote de 6 a 8 fr. Un exemplaire en bon etat a ete achete par nous 2 fr. 50 a un etalagiste des Quais de Paris. Au verso du titre, il y a deux imprimatur et une approbation ainsi concue : De mandalo Revercndiss. P.M.S.P.A. .deganter tant latine turn gr?ce conscripta a domino Pantai.koxe Lic.aiudio pcrlrgi, caque censeo dignissima in lucem prodirc posse, 1 april. 1631. Georcivs Bvstroxivs, socictatis Iesu, p?nitentiarius S. Petri. Incorrecte au point de vue de la syntaxe, cette approbation ren- ferme, en outre, une grave erreur : car Pantaleon Ligarides n'est pas l'auteur, mais simplement l'editeur du present ouvrage. Les feuillets 2 a 4 liminaires contiennent les pieces suivantes, que nous reproduisons dans l'ordre qu'elles occupent : ANNEE 1637 343
BEATISSIMO PATRI VRBANO VIII. PONTIFICI ΜΑΧΙΜΟ,
PANTALEON LIGARIDIVS CHIVS.
Pythagorae pr?ceptum hoc fuit, B. P., dextcram ne facile
cuivis iniieito, nisi vel iis qui eisdem studiis addicti sunt, vel
solis parentibus. Significabat, opinor, illo dexterne symbolo
amiciti? coniunction-em non debere fortuitam esse, sed haben-
dam electe cum iis quibus nos aut propinquitas aut alia neces-
situdo copulavit : & apposite quidem, quia manus et cordis par
habenda est ratio, ut cecinit Pindar as. Admota namque dextera,
qune salutationis est index, futuroe amicitia: vestigia relinquit
in eorum animis, quos Mercurii quasi catenis devincit et trahit.
Huic ego prrecepto, B. P., obtemperans, Petro Arcudio,
tanquam parenti et griecarum litterarum addicto studiis, qui-
bus ego docendis novem iam annos operam navo, amicam et
auxiliarem manuin non modo viventi porrigere non detractavi,
verum etiam mortuo pr?sentem opem ferre volui, tanquam
homini de recta religione optime merito, cum plurimos ad
romanre ecclesi? gremium revocaverit. Corona enimvero
donare par est illam huius viri dexteram, qua? aliorum semper
studuit commodis, rurreticorumque ac schismaticorum insidias
fraudesque omnes dissipavit. Plurimic sunt eius lucubrationes
in luce propositi, sed qua? post obitum tenebras habent, haud
paucae sunt. Ex quibus has ego potissimum eligendas arbitratus
sum contra Barlaam olim ab eo susceptas, quas aureis tuis
Apibus dicare constitui, ut maiorem operi pr?claro gratiam
conciliarem et illius autoris satisfacerem voluntati. Tibi enim
pontifici summo, qui, ut cum Pindaro loquar, summum virtu-
lum omnium apicem et celsissimum dignitatis fastigium obtines,
ille etiam ingenii sui f?tus iam inde donasset, nisi pr?propera
mors, vitre stamine reciso, propositum hominis spemque
omnem corrupisset. Quapropter ego, partes ipsius suscipiens,
eius etiam exequi consilia volui, & mere fidei commissa sarta
tecta servare. Quod perficere nunc aggredior et quasi iusta
persolvo, cum ad pietatem, qua ilium prosequor, significan-
dam, turn ad instaurandam tanti viri memoriam, qu?e in obli- 344 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE
vionem ventura esset, nisi tuis sempiternis ignibus aleretur,
fulgentissimisque solis tui radiis ab omni obscuritatis periculo
vindicaretur. Excipe igitur, B. P., posthumum hune sed non
degenerem Arcudii f?t'um, nec despice quidquid hoc fuit in
illo producendo, tibique sistendo laboris mei, quem nunc pro
primitiis offero, maiores, ut spero, proventus in posterum
allaturus. Hos enim solum interea reddo fructus ex agro Graeci
Collegii forte decerptos, tibique tanquam supremo dei vicario
dedico et consecro, sempiternum rerum omnium conditorem ac
dominum enixe precatus ut Petri sedes diuturno tempore tibi
stabilis sit, ad commune christiana; reipublica; commodum,
privatamque nostr? gentis incolumitatem.-
ΤΟ ΜΑΚΑΡΙΟΤΑΤΟ ΟΤΡΒΑΝΩ ΤΩ ΟΓΔΟΟ, ΑΚΡΟ ΑΡΧΙΕΡΕΙ,
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ ΛΙΓΑΡΕΙΔΗΣ Ο ΧΙΟΣ.
Πυθαγόρειος νίμος έκέλευε, τ^ά-ερ μακαριώτατε, ά'λλώ τω μ.ή 5o3vat
τήν δεξιάν, ει μή τοις σπουδασταΐς και γβννήτορσί. Σημαίνει δ', έγωμαι,
τέ σύμβολον μή δεΐν εική και μ,άτην, ως ετυχεν, ερμαιον ποιεΐσθαι τής
φιλίας το σπούδασμα, άλλ άτεχνώς έςαίρετον είναι, τα μάλιστα έ'κκριτον,
άπο γονέων άρχόμενον και εις φιλοσόφους παυόμενον, και μάλα έν δίκη,
'ότι χείρες και ήτορ, εφη που Πίνδαρος, τήν Ί'σην εχουσι φύσιν κα'ι δύνα-
μιν. Και γαρ δια τής επαφές ή εΰπροσήγορος δεξιά ταΐς ψυχαΐς κέντρον
κα'ι κνίσμα τή^ς μελλούσης φιλίας ένίησιν, οιόν τινας έρμαϊκάς σειράς
τους δακτύλους συνεπισείουσα και συσφιγγουσ».
Τοιουτω άρα κάγώ νόμω πειθόμενος, χείρα βοηθείας όρέξαι τω
πεπτωκότι Πέτρω Αρκοΰδη ούκ ώκνησα, έμω συνήθει και χρηστώ διδα-
σκάλω, άλλα τήν ταχίστην και μετά θάνατον άρωγήν κα'ι ξυνέμ-spsv
παλάμην ci έπιδουναι διέκρινα, τω πολλούς πολλάκις χειραγωγήσαντι
ές τα τη·ς ρωμαϊκές εκκλησίας σεβάσμια θέατρα, και στεφανώσαι τήν
εκείνου στεφανώτιδα δεξιάν υπέρ τή·ς πίστεως μυριάκις πονήσασαν και
ουκ ολίγα τεύχη συντάξασαν, πασαν έπιβουλήν σχισματικών κα'ι προσβο-
λήν αιρετικών μάλα ραδίως άναχαιτίζουσαν ές ων ώήθην δεΐν όλίγ'
άττα των αΰτοΰ απανθισμάτων τοΰτο δή το κατά Βαρλαάμ έναγώνιον
σύγγραμμα ταΐς χρυσαΐς σου Μελίτταις χαρίσασθαι, προς άμοιβήν του ANNEE 1637 345
χρέους και τοΰ πόθου έκπλήρωσιν. Εκείνος μεν γάρ σο; τω κορυφαιο-
τάτω άρχιερεΐ, τω και, πινδαρικώς φάναι, κορυφουμένω αρετές παν
είδος καΐ αξίας αξίωμα, τάς ωδΐνας των αΰτοΰ λόγων άφιερώσασθα'
προΰμεμελετήκει' αλλ' όξΰς φθάσας ό θάνατος, φευ του πάθους, τάς
ελπίδας έθέρισεν' άνθ' 'ότου έγώ τον άνδρα διαδεχόμενος, τα μυστήρια
τής εκείνου διανοίας αποπλήρωσα1, ήξίωκα, και τήν πιστευθεΐσάν μοι
παρακαταθηκών έσπούδακα σώαν τε κα'ι ακραιφνή ταμιεύσασθαι. Και δή
επεχείρησα τά έλλειπα έκτελέσαι κα'ι άντισηκώσαι τά νομιζόμενα, τοΰτο
μεν ά'μ.α ποιών προς υπόδειγμα τής πατρικές προς εκείνον φιλοστοργίας,
άμα δε κα'ι εις άνάμνησιν τής άμαυρωθείσης μνήμης αΰτοΰ και σχεδόν
ήδη συντεθνηκυίας. Τοιγάρτοι αναζωπυρωθήσεται τω σώ άσβέστω φωτι
θερμαινόμενος, και μικρόν άναλάμψη ταΐς σαΤς αϋγοειδεστάταις άκτΐσιν
άγλαϊζό μένος.
Δέχοιο δ' αυτός φιλοφρόνως, ώς εί'ωθας, αμβροσίας γέμων και νέκτα-
ρος, τον έν τοΤς έσχάτοις ούκ εσχατον γόνον του Άρκουδίου, έκζωπυ-
ρών αυτόν τοΰτον κα'ι θάλπων φιλοστοργότερον' δρεποιο επίσης αφειδώς
μ.ή φ'ειδόμενος, ό και τελειοτέραν άπ' έμοΰ καρπών συλλογήν κομισό-
μ.ενος, τής έμής σπουδής τα πρωτόλεια, θειότατε Ούρβανέ, άπερ έκ των
σών λειμωνάριων έσυλησα, τοΰ Έλληνομουσείου δια σέ γεγονώς κα'ι δια
σε μέχρι νΰν μένων τρόφιμος. Όθεν σοι τω έπιγείω θεω} τω τα πάντα
τοις πασι μεριζομένω, όλοψΰχο>ς χαρίζομ.αι, καί σοι τω οΰρανίω πατρΊ,
τω κάμοΊ τα μουσεία των λόγων άναπετάσαντι, δώρον προσφέρω φιλοτι-
μουμ.ενος. Δοίη δέ σοι άρα θεός ύψοΰ χρόνον πατεϊν έπιμήκιστον προς
πάγκοινον τής χριστεπωνυμου πολιτείας ώφέλειαν, ναι μήν κα'ι προς
άγκυραν κα'ι άναψυχήν τοΰ ημετέρου γένους, και τής ελληνίδος γλώττης
έπίδοσιν.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΝ ΑΡΧΙΕΡΕΑ ΟΤΡΒΑΝΟΝ
ΤΟΝ ΟΓΔΟΟΝ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ.
Δέχνυσο, ϋψιθόωκε πάτερ μελίγλωσσε, μελίττας
ελλαδικών χαρίτων, ήδυ πόνημα Πέτρου.
Κείνος άριστοπόνοισι φρεσ'ιν μέλι πήξατο θεΐον
άξιον Οΰρβανώ τω μελιφυρτολόγω. 346 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE
Ε! Se γε βαιος εοικε πόνος, καΐ σώμα μελί—ης,
ε! και τυτθόν, 'όμως νέκταρ άποσταλάει.
ΕΙΣ ΤΛΣ ΟΤΡΒΛΝΙΤΙΛΑΣ ΜΕΛΙΤΤΛΣ.
Τρεις "Ωρας, τρισσάς Χάριτας, τρισσάς τε θεαίνας
άντα έρ'.ζούσας ε'ννεπον ΰμνοπόλοί'
τρεις 3ε άμ.ιλλώνται γλώσσαι τρ'.σσαΤσι μελίτταις,
ουδέτερη κρατεί1., Ούρβανος εΤς έν ολαις.
Παντελεήμονος Λιγαρείδου του Χίου.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΟΦΩΤΛΤΟΝ ΓΙΕΤΡΟΝ ΑΡΚΟΥΔΗΝ
ΕΛΕΓΕΙΟΝ ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ.
"Ηρ'.-ες, ώ Πέτρος -επετρωμένε πίστεϊ Πέτρου,
ηριχες άρραγέος Πέτρε θεηλογίης'
άρκυσι δεσμεΰθης Άρκοΰδιος α!εν άφΰκτοις,
άρκυσι μοφιοία'.ς και σταλίκεσσι μόρου.
Νυν ζαλάμ.ας κροτέουσιν άλ'.τροί σχ'.σματολάτρα;,
σεΤο άκοφθ'.μένου βιβλοθεοτριβέος'
•αιρέσεων πρόβολοι, πατρώϊα καινοτομοΰντες
δόγματα, όρχεϋντα'. τοσσίν ΰζηνεμίοις,
δττι άπεσβέσθη Ρώμης λύχνος, άστρον Εωας,
Φαιήκων κρΰφθη τ:αμφανόων Φαέθων,
τ:ίστιος ιθύνων απλανή λόγον, Ιερομύστης
ΐ'χνια είσβαίνων εϋαγέων -ατέρων.
Άλλα θανών λαλέει συγγράμμασ'., τεΰχεα τούτου
μυρία ώς γλώσσα; τ:5σ·. μενοΰσι λάλα'..
Ύμμι ματα'.ολόγοις έκφθέγξεται, ούζοτε λήξε1.
άντειτιχειρήσων φαυλε-ιφαυλοτάτοις-
ανδράσι δ ευσεβέεσσ·. γενήσεται άλλος χτ.' άστρων
άρκτοΰρος σοφίης, πίστ'.ος άρκτοφΰλαξ.
Bibliotheque do l'Arsenal : Theologie, 5084. 4°.
