ΒΙΒΛΙΟΝ ICTOPIKON

  1. (04) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME PREMIER
  2. 211 ΒΙΒΛΙΟΝ ICTOPIKON ΠΕΡΙΕΧΟΝ EN ΣΓΝΟΨΕΙ ΔΙΑΦΟΡΟΓΣ ΚΑΙ ΕΞΟΧΟΓΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Άρχόμενον άπο κτίσεως. Κόσμου Μέχρι τη"ς αλώσεως Κωνσταντινουπόλεως, και έπέκεινα. ΣΥΛΛΕΧΘΕΝ ΜΕΝ ΕΚ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΚΡΙΒΩΝ 'Ιστοριών και εις την κοινήν γλώσσαν μεταγλωτισθέν παρά του Ίερωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας κυρίου Δωροθέου. Νεωστι δέ τυπωθεν μετά εξόδων τοΰ ευγενέστατου κυρίου 'Αποστόλου Τζιγαρα του έξ Ίωαννήνων, και 'Ιωάννου 'Αντωνίου τοΰ 'Ιουλιανού, εις κοινήν ώφέλειαν. ΠΕΡΙΕΧΟΝ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΑ ΠΛΟΥΣΙΩΤΑΤΟΝ πάντων των αξιομνημόνευτων πραγμάτων. Μετά προνομίου και αδείας τ?}ς Γαληνότατης των Βενετιών αυθεντίας. ΕΝΕΤΙΗΣΙΝ. Έτη κυρίου, αχλά. Παρ' 'Ιωάννη Άντωνίω τω Ίουλιανω. In-4° de 26 feuillets non chiffres, dont le vingt-sixieme entiere- ANNEE 1631 291 ment blanc, et ψκ' (720) pages. Marque de l'imprimeur sur le titre. Rarissime. La presente edition parait etre la premiere; du moins on n'en a pas, jusqu'a ce jour, signale de plus ancienne. Nous reproduisons ci-apres les pieces liminaires dans l'ordre meme ou elles se succedent : ΤΩ ΓΑΛΗΝΟΤΑΤΟ ΚΑΙ ΛΑΜΠΡΟΤΑΤΟ ΑΥΘΕΝΤΗ ΙΩΑΝΝΗ ΛΛΕΞΑΝΔΡΩ ΒΟΪΒΟΔΑ, ΑΥΘΕΝΤΗ ΟΥΓΚΡΟΒΛΑΧΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΓΔΑΝΙΑΣ, ΚΡΑΓΙΟΒΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΞΗΣ, ΠΑΣΑΝ ΥΓΕΙΑΝ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΕΝ ΤΡΙΑΔΙ ΘΕΟΥ. Νόμος ευρίσκεται, λαμπρότατε και γαληνότατε αϋθέντη, βαλμένος o^t μόνον άπο βασιλείς και νομοθέτας δικαίους, άλλα χκ αυτόν τον θεόν καμωμένος, ό δποΤος νόμος θέλει εκείνοι να χωροΰσιν εις τήν κληρονομίαν του αποθανόντος 'όσοι είναι κατά το αϊμα συγγενείς πλη- σιέστερον των άλλων" και τοΰτο με πάσα δικαιοσύνην, διότι το δίκαιον θέλει τα υπάρχοντα του καθενός νά μήν πηγαίνουσι μακρά άπ' εκείνους όπου τα έ'χουσι, δια νά μή κυριευη ή πλεονεξία κα'ι ή αδικία εις τον κόσμον" και ακόμη νά παίρνουσι οί άνθρωποι αί'σθησιν νά φροντίζωσι πώς νά άφήσωσι τους εδικούς των κληρονομίαν, ήξεύροντας οτι εις ξένην κληρονομίαν δέν θέλουσι χωρέσει ποτέ. Τούτος δ νόμος, ως δίκαιος κα'ι ε'ύλογος όπου είναι, δέν γνωρίζει ά'λλον κληρονόμον του παρόντος Ίστο- ρικοΟ Βιβλίου παρά τήν Λαμπρότητα σου, και ό λογαριασμός τί)ς κλη- ρονομιάς ϊχει οΰτως. Ήξευρει καλά ή Λαμπράτης σου πώς κατάγεται άπο τήν λαμπροτάτην έκείνην γενεάν του μακαρίτου 'Αλεξάνδρου βοϊβόδα, του προπάππου σου (επειδή έκεϊνος ό 'Αλέξανδρος έγέννησε τον αϋθέντην Μίχνα βοϊβόδα, κα'ι ούτος έγέννησε τον μακαρίτην τον πατέρα σου, τον αϋθέντην 'Ράδουλ βοϊβόδα)' εκείνου του αύθεντός Αλεξάνδρου βοϊβόδα ήτον αδελφός δ μακαρίτης Πέτρος βοϊβόδας, ό πατήρ τής κυράς και νύμφης μου, τής δόμνας Μαρίας, όπου εϊχεν εις γυναίκα του ό αδελφός μου ό κυρ Ζώτος ό Τζηγαρας, δ πρωτοσπαθάριος εκείνου του αϋθεντος Πέτρου βοϊβόδα, μέ του δποίου το πρόσταγμα έσυνήχθη κα'ι έγράφη το παρόν ιστορικόν βιβλίον, διά συνδρομές κα'ι επιστασίας του άδελφοΰ μου κυρ Ζώτου του Τζηγαρα, τοϋ πρωτοσπαθαρίου, του έξ 'Ιωαννίνων. Λοιπόν ωσάν δποϋ 292 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE το βιβλίον τοΰτο είχε παλαιόν αυθέντην τον μακαρίτην Πέτρον βοϊβόδαν, τον άδελφον του προπάππου σου, τοΰ μακαρίτου 'Αλεξάνδρου βοϊβάδα, και ωσάν απόγονος εκείνων όπου είναι ή Λαμπρότης σου μέ πάσα δίκαιο συνη τήν αυθεντία σου τυχαίνει νά είναι κληρονόμος τούτου του βιβλίου' και οχι μόνον δια τοΰτο, διότι είναι αΰθέντης γνήσιος άπό γνησίους αϋθεντάδες γεννημένος, άλλα και οτι £χεις πολλάς ιδίας σου άρετάς, καθώς το μαρτυροΰσιν όλοι όσοι ήξευρουν το λαμπρότατάν σου δνομα, λέγουσι πώς είσαι δίκαιος, φρόνιμος, ανδρείος και σώφρων, και, κοντο- λογία νά ειπώ, δέν εΐναι εΐδός αρετής όπου δεν ευρίσκεται εις τήν αΰθεν- τίαν σου' και θαυμαστόν δέν είναι, διότι και ή λαμ-προτάτη και αυθεντική γενεά σου το δίδει νά είσαι τοιούτος, και ή καλή και τιμημένη άναθροφή όπου άνετράφης άπο μικρό παιδί. Δέν ήξευρομεν πόσην φροντίδα έ'βαλεν ό μακαρίτης εκείνος ό πατέρας σου, ό αΰθέντης 'Ράδουλ βοϊβόδας, ά φρονιμώτατος εκείνος αϋθέντης, νά σε αναθρέψη τιμημένα, ωσάν αϋθεντάπουλον όπου ήσουν ; Δέν ήξευρομεν πώς έζήτα πάντοτε τιμημένα πρόσωπα νά ϊχη εις τήν συντροφίαν σου; και οχι μόνον ζώντας ειχεν ε'ννοιαν νά σέ αναθρέψη τιμημένα καθώς σέ έ'πρεπεν, αλλά έσπούδαξε πώς και μετά τον θάνατον του νά σέ άφήση εις χέρια τιμ,ημένων ανθρώπων' και έ'τζι εΰρηκέ σου πενθερόν τον εύσεβέ- στατον εκείνον και φρονιμωτατον άρχοντα Σκαρλατον, τοΰ οποίου τήν συντροφίαν και το συμβούλιον πολλοί το έπιθυμοΰσι' διότι εΐται κατά αλήθειαν τιμημένος οχι μόνον σιμά εις τους ανθρώπους, άλλα και σιμά ε'ις αύτον τον θεόν' ώστε οι άνθρωποι και αυτόν μ.ακαρίζουσιν οτι κατηξιώθη νά γένη πενθερός τοιούτου αΰθεντος ωσάν είναι ή Λαμπρότης σου,και τήν αυθεντίαν σου καλοτυχίζουσι οτι έχεις τοιοΰτον πενθερόν ωσάν είναι ό ά'ρχων Σκαρλάτος. Ταΰτα όλα εΐναι κατορθώματα τοΰ μακαρίτου τοΰ πατρός σου, ό όποιος είχε μεγάλην φροντίδα διά τήν Λαμπρότητα σου' διότι ήκουσε καλά τοΰ σοφοΰ Σολομώντος, όπου λέγει' « έγκαίνισον το παιδίον κατά όδόν αυτοΰ, καί γε, εάν γηράση, οΰκ άποστήσεται άπ' αυτής. » Και κατά αλήθειαν δέν έγινεν εις μάτην ή φροντίδα του, διότι έκαμε και ή αυθεντία σου καθώς λέγει ό αΰτος σοφός. Σολομών' « ά'κουε, υιέ, παιδείαν πατρός σου, ίνα σοφός γένη έπ' έσχατων σου. » ANiSuJi lbiil 293 Το λοιπόν ωσάν όπου έχεις τοσαύτας άρετάς και ωσάν όπου καταβαί- νεις από τοιαύτην αύθεντικήν και λαμπροτάτην γενεάν, άφιερόνω σου το xapbv ίστορικόν βιβλίον, όπου περιέχει πολιτικάς και έκκλησιαστικάς Ιστορίας 'όσας έγίνηκαν από 'Αδάμ έως τον καιρόν των "πατέρων μας' το όποιον άναγινώσκοντάς το, θέλεις τρύγηση πολλήν ωφέλειαν άπ' αυτό' διότι ή άνάγνωσις τών ιστοριών οχι μόνον νοστιμάδα φέρνει εις τους ανθρώπους, άλλα και μεγάλην γνώσιν δίδει, μάλιστα εκείνων όπου είναι εις μεγάλα αξιώματα" διότι βλέποντας μέσα εις τές ιστορίες ότι κανένας κακός δέν έπρόκοψεν, οΰδε έτιμήθηκεν, οι δέ καλο'ι είναι πάντοτε τιμη- μένοι, σπουόάζουσι και εκείνοι νά κάμουσι το καλόν νά τιμηθοΰσι. Τί \ κάμνει χρεία νά λέγω πολλά δια τήν ωφέλειαν τών ιστοριών ; αυτή ή πεΐρα θέλει τό δείξη. ΙΙαρακαλώ λοιπόν τήν Λαμπρότητα σου νά δεχθή' τοΟτο τό βιβλίον μετά πάσης προθυμίας, αποβλέποντας οχι τόσον προς αυτό Οσον προς τήν πολλήν αγάπην όπου έ'χω προς τήν Λαμπρότητα σου, τήν οποίαν κύριος ό θεός νά τήν φυλάττη εις πολλούς και καλούς, χρόνους μέ μεγάλην τιμήν και δόξαν, άξιόνοντάς την και τής ουρανίου αυτού βασιλείας. Λμήν. Άπό Βενετίας, fret κυρίου αχλά, ϊανουαρίω γ'. Τής λαμπρότατης αυθεντίας σου δούλος μικρός, Απόστολος Τζηγαρας έξ 'Ιωαννίνων. ΤΩ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΩ ΚΑΙ ΣΟΦΩΤΑΤΩ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΚΥΡΙΩ ΘΕΟΦΑΝΕΙ ΤΩ ΞΕΝΑΚΙΩ, ΕΠΙΤΡΟΠΩ ΚΑΙ ΕΞΑΡΧΩ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΩ. Ό θεός κελεύει εις τήν πάλαιαν Διαθήκην, πανιερώτατε και σοφώτατε δέσποτα, τάς δεκάτας και τάς άπαρχάς όλονών τών γεννημάτων νά τές προσφέρνωμεν τοις ΐερεϋσι και αΰτώ τω άρχιερεΓ ή αιτία είναι, ώς έγώ ύπολαμβάνω, ότι ό θεός θέλοντας νά κάμη τους ανθρώπους νά γνωρίζουσα αυτόν αίτιον τής ημετέρας ζωΐ|ς και τών προς ζωήν αναγκαίων, ήθέλησεν εις αυτόν νά προσφέρωνται αι άπαρχα'ι και αϊ δεκά αι. "Επειτα, επειδή αυτός χρείαν δέν έ'χει, άνενδεής γάρ έστιν ό θεός, ηθέλησε νά προσφέρωνται τοις ΐερεΰσιν, και έτζι διά τών ιερέων νά τές δέχεται αυτός ό θεός. Θέλει ειπεί τινας διατ'ι νά μή προσφέρωνται 294 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE τοις κοσμικοΐς κριταΐς όπου είναι και αυτοί άπο τον θεον βαλμ-ένοι, καθώς λέγει ό απόστολος Παύλος' « ουκ έστιν εξουσία ε! μή άπο θεοϋ » κα'ι έ'τζι δια των κριτών νά αναφέρεται εις τον θεόν ; 'Αποκρίνομαι εις τοϋτο δτι αν καλά κα'ι οι κοσμικοί κριτα'ι είναι άπο θεοϋ βαλμένοι, άλλα διότι είναι δια κοσμικά πράγματα κα'ι έχουσι τήν μάχαιραν εις τα χέρια τους, ό φόβος τής μαχαίρας ήθελεν κάμει τους ανθρώπους νά μήν γνωρίζεται το πράγμα, τάχα δια τον θεόν ή δια τον φοβον τής μαχαίρας δίδονται τα δέκατα' άμή, Οταν προσφέρωνται τοις ίερεΰσιν, επειδή οί ιερείς μ,άχαιραν δέν έ'χουσι, φανερον είναι ότι δια τον θεον προσφέρονται. Είχα κα'ι ά'λλας αιτίας νά ειπώ, άλλα ή αποστολική συντομία δέν μέ άφίνει να συλλο- γίσω. Το λοιπόν επειδή το πράγμα οΰτως έχει, ηθέλησα κα'ι έγω νά προσφέρω σοι τω θείψ ιεράρχη κα'ι ποιμένι τής του Χρίστου εκκλησίας δεκάτας και άταρχας του παρόντος ιστορικοί; βιβλίου, όπου έβαλα νεωστί εις τήν στάμ.παν, κα'ι το αφιέρωσα τοΰ λαμπρότατου αύθέντη τής Βλαχίας, του κυρίου 'Αλεξάνδρου βοϊβόδα" έ'να μέν πληρόνοντας πρόσ- ταγμα θεοϋ, όπου είπα παραπάνω' το άλλο, επειδή είσαι σοφός κα'ι κριτής αδέκαστος, προσφέρω το νά το κρίνης μέ τήν σοφίαν σου κα'ι νά το δοκιμάσης, κα'ι τότε νά όρίσης [νά] δημοσιευθί) εις τον κόσμον. Κα'ι, τοϋτο αν γένη, θέλω πέμψη αντίτυπα πανταχού, κα'ι μάλιστα εις τήν Κωνσταντινούπολη, εις τάς χείρας του ευγενέστατου κυρίου Μιχαήλ τοΰ Καββάκου, του πιστού φίλου τής πανιερότητός σου κα'ι έμοΰ' κα'ι εκείνος, ώς φίλος κα'ι ώς εραστής των καλών όπου είναι, θέλει κάμη νά δημοσιευθί) κα'ι εις εκείνα τά μέρη. Παρακαλώ λοιπόν τήν πανιερότητά της νά δεχθή τήν άπαρχήν τοΰ παρόντος βιβλίου, και δι' αυτής τήν πολλήν άγάπην κα'ι ευλάβειαν όπου έ'χω προς αυτήν, τήν οποίαν κύριος δ θεός νά τήν φυλάττη εις ετών πολλών περιόδους, δι' ώφέλειαν τοΰ έμπιστευθέντος'αϋτή χριστωνυμου ποιμνίου, και διά χαράν και εύφροσ'υ- νην ημών τών έξ Ολης ψυχής ταύτην φιλοώντων. Γένοιτο. Ένετίησιν, έ'τει κυρίου αχλά, ϊανουαρίω γ'. Της πανιερότητάς σου δοΰλος μικρός, 'Απόστολος ό Τζηγαρας. AlMNEJS 1631 295 ΠΑΣΙ ΤΟΙΣ ΕΥΣΕΒΕΣΙ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙΣ ΤΟΙΣ ΕΝΤΕΤΞΟΜΕΝΟΙΣ ΤΗ ΠΑΡΟΥΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΩ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Ο ΤΖΗΓΑΡΑΣ ΥΓΕΙΑΝ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑΝ [ΕΝ] ΧΡΙΣΤΩ ΤΩ ΘΕΩ. Ή ωφέλεια τής ίστορίας είναι πολλή και μεγάλη, κατ' άλήθειαν. Επειδή με τές ίστορίες μανθάνομεν πώς τα ήθη μας να στολίζωμεν, πώς τα σπίτια μας να οίκονομοΰμεν, κάστρα και κόσμον πώς να κυβερ- νοϋμεν, αν θέλωμεν να άρέσωμεν τω θεώ, όπου τα άγαπα και τα ζήτα αυτά έπου λέγω. Βλέπομεν μέσα εις τάς ιστορίας πώς έκυβερνήθησαν αί παλάια'ι μοναρχίαι και άριστοκρατίαι, πώς οί οίκοδεσπόται ωκονόμησαν τα σπίτια τους, πώς πολλοί άνθρωποι έκατάστησαν τα ήθη τους και τί τέλος έ'δωκε κάθε 'ένας. Φανερόν είναι ότι κάθ' ά'νθρωπος κατά τήν γνώμην και προαίρεσιν έπου ϊχει, τοιούτον τέλος του δίδει και έ θεός. Δια τοΰτο πολλές μοναρχίες άπό μικρές αΰξύνθηκαν εις μεγαλειότητα, και πάλιν πολλές άπό μεγάλες έπου ήτον κατήντησαν εις μικρότητα, μάλιστα και έξολοθρεύτησαν παντελώς. Έτζι ο'ικονομίαι, ετζι ά'νθρωποι μερικοί ήλθασιν εις μεγάλας μεταβολας κατά τήν δικαιοκρισίαν τοΰ θεοϋ. ΤαΟτα Ολα βλέποντας τα οι φρόνιμοι γραμμένα εις τα ιστορικά βιβλία, βάνουσι γνώσιν εις το κεφάλιν τους και σωφρονίζουνται' και τα μέν κακά φεύγουσι, φοβούμενοι να μήν πάθουσι και αΰτο'ι 'όσα έπαθαν εκείνοι έπου κακά έκυβερνήθησαν' τα καλά πάλιν τα μ,ιμοΰνται, θέλοντες να εΰρωσι και αύτοι χάριν σιμά εις τον θεον, καθώς και εκείνοι έπου έκυβερνήθηκαν καλά, εΰ'ρηκαν. Αυτή είναι ή ωφέλεια έπου παίρνουσιν οί φρόνιμοι άπο τα ιστορικά βιβλία. Δια τοΰτο πολλοί και μεγάλοι διδάσκαλοι έβάλθηκαν να γράφωσιν ιστορίας ώφελιμωτάτας και χρησιμωτάτας εις όλους. Άλλα επειδή αί ίστορίαι έκεΐναι ευρίσκονται γραμμέναι είς τήν πάλαιαν τών 'Ελλήνων γλώτταν, τήν έποίαν δέν καταλαμβάνουσιν όλοι οί σημερινοί "Ελληνες, ήθέλησεν δ μακαρίτης εκείνος και ίερώτατος μητροπολίτης Μονεμβασίας έ κύριος Δωρόθεος να συνάξη άπό τους παλαιούς διδασκά- λους τας χρησιμωτέρας ιστορίας και παλαιάς και νεωτέρας, έπου" έγίνη- καν εις τον καιρόν τον έδικόν μας και τών πατέρων μας, και να τας βαλη εις τήν άπλή*ν γλώσσαν, δια να ωφελούνται όχι μόνον οί σπουδαίοι, άλλα 296 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE και οι αμαθείς. Τοΰτο το ιστορικόν βιβλίον του μακαρίτου εκείνου Δωρο- θέου κατά τιναν θείαν πρόνοιαν ηλθεν εις τα χέρια του έν μακάρια τή μνήμη γενομένου λαμπρότατου και γενναιότατου κυρίου Ζώτου του Τζηγαρα, τοΰ έμοΰ γνησίου όμοπατρίου τε και όμ.ομητρίου αδελφού' ος δια τήν ακραν αϋτοΰ συνεσιν και άλλας πολλάς άρετάς όπου είχε άξίως εκλεχθείς και γέγονε γαμβρός και πρωτοσπαθάριος του γαληνό- τατου πριγγίπου κυρίου κυρίου Πέτρου βο'ιβόδα, αϋθεντος πάσης Μολδο- βλαχίας και Ιξής, πολλών άλλων προκριθείς, ος και άπασαν αϋτοΰ τήν 'ζωήν εϋσεβώς και εΰλαβώς διετέλεσεν. Είτα έξ εκείνου κατήντησεν εις έμενα" το όποιον δέν ηθέλησα να το έ'χω φυλαγμένον και κλεισμένον, δια να μην φανώ φθονερός και φίλαυτος πώς δέν αγαπώ να ώφεληθοΰσ; και άλλοι, και δια τοΰτο φυλάττω το καλόν μόνον δια λόγου μου. Ηθέ- λησα λοιπόν να το τυπώσω με έξοδον έδικήν μου και να το έκβάλω ΙΕω εις τό φώς, δια νά το απολαυσουσι μικροί και μεγάλοι Οσοι άγαποΰσι το συμφέρον τους. Τοΰτο το ιστορικόν βιβλίον περιέχει πολλάς ιστορίας, καθώς το προεΐπα παραπάνω, και παλαιάς και μεταγενεστέρας. "Αρχεται άπο κτίσεως κόσμου (αν καλά και μέ πολλήν σόνοψιν και όλιγολογίαν) και καταντά μέχρι τής βασιλείας τοΰ μακαρίτου Κωνσταντίνου τοΰ Παλαιολόγου, του εσχάτου βασιλέως τών Ρωμαίων' ομοίως και ιστορίας τών άγιωτά- των πατριαρχών και μακαριωτάτων όπου έπατριάρχευσαν εις τον άποστο- λικόν θρόνον τής Κωνσταντινουπόλεως' ακόμη περιέχει ιστορίας πολλών καισάρων και παπίδων τής παλαιάς 'Ρώμης' έτι περ'ι τής λαμπρας και περίφημου- Βενετίας, πότε αΰτη έκτίσθη και ποΐοι δοΰκες ώρισαν. Διη- γείται τήν ίστορίαν τής συνόδου όπου έγίνηκεν εις τήν Φλωρεντίαν, πώς ό βασιλεύς τών 'Ρωμαίων έκαταδέχθηκε νά ΰπάγη έκεΐ μέ τον πατριάρχην και μέ άλλους αρχιερείς, και πώς δέν έκατόρθωσαν τίποτες, αλλά εστράφησαν οπίσω μέ μεγάλην ζημίαν. Διηγείται τήν αιχμαλωσίαν τής Κωνσταντινουπόλεως άπο τών Άγαρηνών' άναφέρνει κατ' όνομα τους βασιλείς τών Άγαρηνών, κα! τί πολέμους έκαμαν και ποΐα κάστρη επήραν' ακόμη περιέχει και τινας χρησμούς, οί όποιοι χρησμοί λέγουσί τίνες πώς ευρέθησαν εις το μνήμα τοϋ αγίου και μεγάλου Κωνσταντίνου ANNEE 1631 297 τοΟ πρώτου έν χριστιανοϊς βασιλέως, και τους έξήγησεν ό σοφώτατος εκείνος κύριος Γεώργιος ό Σχολάριος, όπου έγίνηκε πρώτος πατριάρ- χης μετά τήν αίχμαλωσίαν τής Κωνσταντινουπόλεως και ώνομάστηκεν Γεννάδιος. Ταϋτα και ά'λλα πολλά αξιόλογα πράγματα περιέχει ή παρούσα βίβλος, τιμιώτατοι και θεοχαρίτωτοι χριστιανοί, τα όποια όσοι τα αναγινώσκουσι και όσοι τα άκούουσι, παίρνουσι μεγάλην χαράν και ωφέλειαν. Συμβουλεύω λοιπόν πάντας τους "Ελληνας και ορθοδόξους χριστιανούς (Έλληνας άπο το γένος και ορθοδόξους χριστιανούς άπο τήν πίστιν) νά μήν λυπηθούν όλίγην εξοδον νάγοράσουν τοΰτο το βιβλίον, 'ότι καθώς ένας πραγματευτής να ήθελεν εΰρη έ'να πολύτιμον λιθάριον ά'ξιον χιλίων χρυσών κα'ι νά πωλήται διά δέκα χρυσά, αν δεν το ήθελεν άγοράση το πετράδιον εκείνο, κάθε φρόνιμος ήθελε τον.·γελάση εκείνον τον πραγμα- τευτήν, κα'ι εκείνος ατός του πολλά ήθελε μεταμεληθή ύστερον" τά όμοια θέλει πάθη κα'ι εκείνος όπου δεν θέλει, άγοράση τοΰτο το βιβλίον, Οταν το εΰρη' του οποίου το μεν τίμημα είναι πολλά ολίγον, αλλά ή αξία του είναι πολλή κα'ι μεγάλη, διατ'ι διηγώντας πολλάς κα'ι διαφόρους υποθέσεις, κα'ι ακόμη τάς αρχάς κα'ι τά τέλη κάθε μιας υποθέσεως, δίδει εί'δησιν τών φρονίμων ανθρώπων ποια πράγματα νά μεταχειριστούν κα'ι ποία νά φεόγουσι, πώς νά κυβερνώνται με τους μικρότερους τως κα'ι πώς με τους μεγαλιτέρους τως' πότε είναι καιρός Stoc έ'να πράγμα καΙ πότε είναι καιρός διά άλλο' πώς νά μή μεταχεφίζουνται κανένα πράγμα χωρίς συμβουλής και μ.έ ποίους ανθρώπους νά συμβουλεύωνται, Οταν θέλουσι νά μεταχειριστώσι κάθε λογη"ς ΰπόθεσιν, αν άγαπώσι νά εχωσι τιμήν κα'ι δόξαν σιμά εις τον θεόν. Τοιαύτα καλά δύνονται νά συλλέξωσιν οι φρόνιμοι άπο τής παρούσης ιστορικής βίβλου, κα'ι Οταν τήν άναγνώ- σωσι με έπιμέλειαν, τότε θέλουσι τά γνωρίση. Τών οποίων εύχομαι πασαν φρόνησιν και σύνεσιν έν κυρίω Ίησοΰ Χριστώ τω Ιν'ι τής ϋπερ- αγίας τριάδος τω θεανθρώπω κα'ι μόνω σωτήρι ημών. 'Από Βενετίας, κατά το αχλά τής ημών σωτηρίας έτος, ΐανουαρίω γ . Απόστολος Τζηγαρας έξ Ίο)αννίνο)ν. 298 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE A la suite de ces trois epitres dedicatoires, on lit l'avertissement ci-apres, dont je respecte l'orthographe : Ο ΤΤΠΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΙΣ ΑΝΑΓΙΝΩΣΚΟΤΣΙ. Μήν θαυμάσετε, ώ άνΛγνωσταΙ, εις έτούτην τήν δυπλήν 'Αρχήν, διατίΐτζη (sic) είναι ή γνώμη τοϋ κυρίου 'Αποστόλου Τζιγαρα. Βίβλος 'Ιστορική περιέχουσα 'Ιστορίας έν συνόψει, άπο κτίσεως Κόσμου Μέχρις αλώσεως Κωνσταντινουπόλεως και έπέκεινα, συλλε- χθεϊσα μεν έκ διαφόρων 'Ιστορικών Βίβλων και εις τήν κοινήν των νυν ελλήνων διάλεκτον μετενεχθεΐσα παρά τοϋ Ίερατάτου (sic) καΙ άοιδίμου Μητροπολίτου Μονεμβασίας κυρίου Δωροθέου, εκδοθείσα δέ νυν άναλώ- μασι του ευγενέστατου κυρίου 'Αποστόλου του Τζιγαρα, τοϋ έκ πόλεως Ίωαννήνων, και 'Ιωάννου 'Αντωνίου τοϋ Ίουλιανοΰ .". Μετά προνομίου δεκαπέντε ετών. "Ινα μηδε'ις τολμήση, έντος δεκα- πέντε ετών, τυπώσαι τήν παροΰσαν Βίβλον, ή έν Βενετία ή [έν] τοΐς όρίοις αυτής. Μήτ' άλλαχοΰ τυπωθεϊσαν πώληση έν τοϊς (ίηθεΐσι τόποις, έπ'ι μεγάλη τιμωρία ήτις περιέχεται έν τω προνομίω .'. ΕΝΕΤΙΗΣΙΝ. Έτη κυρίου αχλά. Παρ' Ιωάννη Αντωνίω τω Ίουλιανώ. Page /' (600), on lit ceci concernant Zotos Tzigabas : Είχε εις το παλάτι του (le prince Pierre Michna) έναν νέον θαύμα- σαν Ζώτον ονόματι, εις πρόσωπον εύειδής, λεπτός εις το κορμί, εις τους λόγους επιτήδειος και γλυκύς, σώφρων και τετιμημένος, παρθένος εις τήν ζωήν του, πιστός είς τα πράγματα τής βασιλείας, διότι πολλές φορές τον έδοκίμασεν, αμή ποτέ δεν τον ηυρεν εις τίποτε ποσώς δόλιον. ΤΗτον γοϋν άπό τα Ιωάννινα, άπο γονείς ευγενείς και χρησίμους τοϋ τόπου, και ήτον έκ πατρός Τζιγαράς και έκ μητρός Άψαρας, ευγενείς αμφότεροι. Και δια να είναι σώφρων και επιτήδειος εις όλα, και δια να ήξέρη και γράμματα τούρκικα και ρωμαϊκά, έτίμησέ τον σπαθάριον και μετά ταύτα βεστιάριον, και έ'δωκέ τον και τήν αϋτοϋ σωφρονεστάτην κα'ι φρονιμωτάτην θυγατέρα γυναίκα, και έστεφανώθη την κα'ι έ'καμαν γάμους κα'ι χαρές. Κα'ι έτίμησεν ό κϋρ Ζώτος πολλούς κα'ι πατρίδα κα'ι συγγε- νεΐς και φίλους. *Ήτον γοΰν το ονομά της Μαρία, κατά δέ τήν συνή- θειαν λέγεται δόμνα Μαρία. Και έπέρασαν ήγαπημένα κα'ι τιμημένα κα'ι μέ τα τέκνα αυτών. Le portrait de Zotos Tzigaras se trouve au verso du feuillet 3 liminaire. C'est une mediocre gravure sur bois autour de laqi ille on lit : ΕΙΚΩΝ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΖΩΤΟΥ TOY ΤΖΗΓΑΡΑ ΤΟΥ ΕΞ ΙΩΑΝΝΗΝΩ[Ν] ΠΡΩΤΟΣΠΑΘΑΡΙΟΥ Ι-.ΑΙ ΓΑΜΒΡΟΥ ΤΟΥ ΓΑΛΗΝΟΤΑΤΟΥ ΗΓΕΜΟΝΟΣ ΠΑΣΗΣ ΜΟΛΔΟ- ΒΛΑΧΙΑΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΒΟΙΒΟΔΑ. A droite de la tete, il y a une main tenant un glaive nu, et a gauche : ΕΤΩΝ ΛΖ'. Bibliotheque nationale de Paris : G 991 (Inventaire, G 3882).
  3. Μητροπολίτου Μονεμβασίαςκυρίου Δωροθέου.