MANILII CABACII RALLI IVVENILES INGENII LVSVS

  1. (02) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XV-XVI TOME TROISIEME
  2. 229 M A ? I L I I CAB A Cil RALLI I V V ? ? I L ? S INGE Nil L VS V S. (Au recto de ?avant-dernier feuillet ? Impressum Neapoli In œdibus loan. Pasquet. de Sallo. Anno Seruatoris nostri. M. D. XX. xv. Decemb. Leone .X. Ponti. In-4° de 42 feuillets, divisιs en dix cahiers, dont le premier de six feuillets et les neuf autres de quatre feuillets chacun. Signa- tures : ^ et A-I. Le feuillet six et le dernier sont blancs. Titre encadrι. Marque de l'imprimeur au recto de l'avant-dernier feuillet, au dessous de la souscription. ANNEE 1S20 259 L'insigne raretι de ce petit volume nous fait un devoir d'en donner une description dιtaillιe. Nous reproduirons mκme quelques piθces, pour donner au lecteur une idιe du style de Manilius Cabacius Rallus. Feuillet 2r° : Petri Grauinœ epigramma (8 vers). Feuilleta v° : TranquilliGrauina? Phalaecium (16vers). Feuillets 3 r° ΰ S r° : Reuerendissimo et illustrissimo domino meo lulio cardinali Medice et vicecancellario Manilius Cabacius Rallus (Λpξlre dιdicatoire en prose). Viennent ensuite : Elegia heroice de discessu Licinna? (44 distiques). Deexilio et in eum qui primus seruiuit (43 distiques). Non esse deserendos amores (41 distiques). De nouo amore (28 distiques). Laus Autumni (23 distiques). Ad Pontanum Iouianum (43 distiques). Diuo Iulio Medice vicecancellario, patrono b. m. (20 disl.) Ad Leonem decimum pont. max. (127 vers). Ad Galeotlum card. S. Petri ad Vincula vicecancell. (13 vers). Ad Musam (G distiques). Ad Licinnam (10 vers). Ad Geminianum (6 distiques). Le personnage ΰ qui sont adressιs ces vers n'est autre que Filippo Callimaco Esperiente de San Gimignano. Il en fut mιcontent et rιpliqua par les suivants : VlRI NOSTRE TEMPESTATIS CLARISSIMI AC DOCTISSIMI Callimacui de S'° Geminiano versvs ad Manolivm Grjscvm. Solerlissime greculacionis librorum carie reconditorum qui fraudas tineas ' penuque murum supinas moribundula lucernas, cumque seorticulis Menandrianis innectis Gliceras Terenlianas, iam dudum tibi debeo canenti de me versiculos ineruditos, etquos Pyerides apollinari —_____________________________·—------------------------------------------ 1. Ceci est une allusion aux Collectanea de Pompeius Kestus, que Manilius avait sauvιs de la destruction et publiιs. Voir ci-dessus les numιros 13 et 18. 260 BIBLIOGRAPHIE HELLΙNIQUE inuisos trutine fuisse iurant ac oflis similes putant abortis, quas frustra louis inguini alligabis : sed cum dilaceras sacrum poetam, quem Phoebus comes et nouem sorores hue usque a latiis vocauit oris, non belle facis, at facis maligne, insulse, illepide atque ineleganter. Quare, si sapis, integrum refercto, dum licet, moneo, pedem, sopitum in te ne maie prouoees leonem '. De se ipso conqueritur (16 vers). Ad Licinnam (10 vers). In Varronem (9 distiques). Ad Paulam : Quid me, Paula, feris moribus enecas ? Hircanaque diu tigride saeuior, perstas heu ! mjserum perdere Manilium, pigris dum nimium ludis amoribus, etblandœ Veneri quod placet aut negas aut differre diem pergis in ultimum, donec me grauior vis necis explicet, luctuue assiduo fata resorbeant? 0 forma! leuitas iuncta perenniter? nostro quœ veniant die age funere isti sœua tuœ lucra libidini, qua; tam nostra foues damna tenaciter! At nobis satius mitior ut fores et ferres cupidis unguibus aureum, forma? dum liceat iam modo lubricaξ carpi nee nimio tempore flosculum. Quinterii tumulus (5 distiques). Alexandre- Cortesio amico (S distiques)- De Rufo Parmensi (7 distiques). Summum bonum frui optato : Summum malum non frui (20 vers). Ad Licinnam (levers). 1. Bibliothθque Laurentienne, cod. 73 du plut. sup. 89, f. 55 v°. Copie due ΰ l'obligeance de Henri Rostagno. ANNΙE 1?20 201 In Sextum (2 distiques). In eumdem (2 vers). Epitaphium Marci Barbi cardinalis sancti Marci (4 vers). Ad musam (20 vers). Ad Licinnam (6 vers). Ad Paulam (4 distiques). Ad Leuinum Venatorem (6 distiques). De Simonelta (2 vers). In patriarcham (2 vers). Ad Poscam (14 vers). Ad Falconem Sinibaldum (6 distiques). In Paulam (10 vers). De Mancino (14 vers). Ad Angelum Policianum (12 vers). Ad Auctam (4 distiques). Ad cardinalem Galeotum (13 vers). De Prospero Columna (33 vers). Augustine- Maffeo defuncto (G distiques). Ad Pompeium (13 vers). Ad eumdem (4 distiques). Tumulus Galeatii (4 distiques). Ad cardinalem Galeotum (10 vers). De Roma et Pannonia (2 distiques). Ad Strigoniensem (4 distiques). Ad Augustinum Morauuin (18 vers). Tvmvlvs Demetrii Boiociiali Laconis avvncvli : Pro laribus palriis, pro liberlate i'ocisque, multa tuli pugnans vulnera Roiochalus ; dumque acies solus turcas, dumque arma faligo, spes fuit et patria; vincore posse men1 ; at postquum bello insigncm mors inuida vicit, una omnis mecum hic (iraicia victa iacet. Pnrenetice ad reginam Hungnria! Beatricem de Aragonia (40 vers). Tumulus Strigonien. prœsulis (4 distiques). De Cacia Pannona (13 vers). Tumulus patris ' : 1. Ce tombeau se trouvait a Rome, daus la basilique des Douze-Apτtres. Voir Forcella {kcrizioni dιlie chiese e d'allri edificii di Homa, t. Il, p. 230, n° 676), qui publie, d'ailleurs inexactement, l'ιpitaplic ci-aprθs. 262 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE D. M. Demetrio. Cabacio. Raixo '. eqviti. spartano. qui. nvllvm. corporis. incommodvm. expertvs NONAGES1MVM. AETATIS. ANNVM. MENSIBUS. II. DIEBVS. XXII. svperavit. Manilivs. ex. Thome. iheodori. Bochali. filia. svsceptvs. PARENTI. SANCTISSIMO. AC. Β. M. SIBI. QVE. POSVIT- Si, genitor deflende, pius tibi debita natus iusta, sepulturae munera si apta darem conderer hic tecum, discat ne sera senectus •cum genere amissam rem patriamque mihi. Ad Federicum regem Neapo. (15 vers). Ad Prosperum Columnam parenetice monocolos (37 vers). Div? Felici Ruuere (40 vers). Iano Lascaro doctissimo ode monocolos. Cordis dimidium, Lascare, cur mei esterais animum consiliis grauas 1 Et nunc inlrepidus prospicis Allobrox armis Ilaliam tempore quo petat, nunc quid dissimulans tentet Hibtria t. Demetrius Cabacius Rallus signait en grec Δημήτριος 'Ραοΰλ Καβάκης et se qualifiait lui-meme de Spartiate et Byzantin (notamment dans la souscription du Valic. nr. 1293, Thucydide et Helleniques de Xenophon). On y voit encore qu'il avait copie ce manuscrit a Rome, vingt-sept ans apres la prise de Constantinople, c'est-a-dire en 1480. Un autre manuscrit (le Val. gr. 1359, Herodote) fut egale- ment copie par lui en 1480, car, au f. 486 v°, il allirme l'avoir ecrit, a Rome, l'annee ou les Turcs s'emparerent d'Otrante. Au 1'. 491 v de ce meme manuscrit, Demetrius declare que, en 1487 (troisieme annee du pontificat d'Innocent 111), il se trouvait a Rome depuis vingt et un ans. 11 s'y etait donc fixe en 1466. En 1482, il emprunta a la Bibliotheque du Vatican un manuscrit de Strabon et le restitua le 8 juin (E. Miintz et P. Kabre, La Bibliotheque du Vatican au XV siecle, p. 288). Demetrius etait loin d'etre un savant, il ne connaissait meme que fort imparfaitement l'orthographe. Il est pourtant auteur d'une tres curieuse lettre concernant la parente de sa famille avec celle des Metociiites. Ce document, inti- tule Ατ,-χητρίου 'Ρϊούλ Καίάκτ, ϊζ«τ·.ίτου χ»! Βυζαντίου ™ός τόν υ·6ν αύτοϋ Μανόλιον, a ete publie pour la premiere fuis, par Leon Allatius dans son ouvrage In Roberii Crei./htum Appavatum (Rome, 1674, in-4»), p. C16 et suivanfes. Demetrius a ega- lement copie le \at. cp: W,3 contenant divers traites d'Aristote, notamment Y Ethique a Nu-omaque ANNliE d;i20 2G:t aut Rheni statuβt crerulus incola'? /Hui lionne vides s;epe die breuis includi spatium,nec sonio dari (non osqua tetricao loge Proserpina;) quod natura nimis (inxerit arduum'? Sic nuper Galeotti ampla manus mei, et mens ingenuis proodita moribus, rogalisque decus sortis, et hei mihi falo rapta malo lot bona, tot sales : sic et musa deorum inclila laudibus cantalis numeris eximiuo ehelis, insueln:quo mois hactenus auribus, quœ, quamuis patria creta sitattbide, roinano potius detonuit sono, quo sa?vai Libilinœ et nimios metus vilet continuo tartarea) domus. Quare, dum licet atquc illacrymabilis permittit soror, hanc pone molesliam curis, lane, leuans pectus edacibus, sermonesque mades socraticos quibus oblilus, breuibus cinge caput rosis ; antro subque meo lame merum bibcns gratis seu pntrirc concine vocibus ; scu sic, utque ego nunc, facta deum moue supremique louis, cum fera fervido Titanum pcnilus sustulil agmina ictu, nec lumidas Enceladi minas victor pertimuit ; Pelion at suo iussit stare loco; iussit et integram A'Liiam suppositus sustineat gigas ; dum cnelum auricomis emicet ignibus, tcllus dumque suis addita iloribus laUos vere nouo sulliciat dies, aut dum taiitus honos, dum Leo maximus regnet, iam prece mulla auctus et lioslia. Laus Ileluetiorum (7 distiques). Bibliothθque nationale de Paris : Y 1623. Rιserve. Note sur l'annιe 1520. Nous croyons utile de signaler la publication, en celle annιe, des lettres grecques el lalines de Guillaume Budι : EPISTOLAE Gulielmi Budci Rcgii Secretarii. Ycniidantur in officina Iodoci Badii cu gratia & priuilcgio in tricnnium. (Α ία fin :) FINIS Epistolarum Gulielmi Budci Rcgii Secretarii : Parisiis sub prelo Asccnsiano, cum Gratia & Priuilcgio in Triennium : ne alius quispiarursus imprimat. Anno. M. D. XX· decimotertio Calend. Septcmbrcis. L. Ruzc. In-4° de 131 feuillets chiffres et un feuillet blanc, divises en 17 cahiers de 8 feuillets chacun, sauf le dernier qui n'en a que 4 seulement. Signatures a-r. Edition de la plus extraordinaire rarete. Au f. 112 v° commence et au f. 114 v° se termine une lettre de Guillaume Bude a Janus Lascaris, datee de Paris : έκατομβχ·.ώνος μηνός τΐ\ οεκάτη· Ιςαμένου προ μιας της τροπής της ήλιχκής. Bibliotheque Mazarine : n° 113!i2 A. Reserve.