- (09) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVIII TOME PREMIER
- 291 ΚΑΝΩΝ παρακλητικός, ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΠΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ. ΕΝΕΤΙΗΣΙ. 1742. Πάρα Νικολάω Γλυκεΐ τω έξ 'Ιωαννίνων. Con licenza de' Superiori. In-8° de 36 pages. Marque de l'irnpriineur sur le titre. Nous avona vu un exemplaire de ce petit livre imprimo sur parchemin. Tres rare. Le titre d'entree en matiere (p. 3) est ainsi concu : ΚΑΝΩΝ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΠΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ Προς Λοιμικήν άσθε'νειαν. Ποίημα Γεωργίου "Ιερέως τοΰ Παπαδοπούλου Κρητός έκ Σούδας. Περιέχει δε και έν τω τέλει, δ'. Ίλα- σθηρίους Εΰχάς, τοΰ αύτοΰ, έν τω τοϋ Κωνσταντινουπόλεως Μπάνιω. Περιέχει δε ό Κανών, ακροστιχίδα τήνδε. Δέησις Γεωργίου θύτου Παπαδοπούλου. 'Ωδή ά. ήχος, πλ. δ'. Προς το Άρματηλάτην Φαραώ. On trouve, pp. 29 h 34, un recit intitule Λόγος της αιτίας του κανό- νος, και των εΰ/ών τοϋ αύτοΰ Γεωργίου ιερέως. Nous en extrayons les passages intoressants : Τον παρόντα κανόνα και εύχας έτυπώσαμεν ', ώ φιλοθεάμονες, έν έτει αψιή, αϋγούστου 6', καθώς φαίνεται δι' αιτίαν τοιαύτην. Τω τότε γαρ χρόνω, ίουλίω τε και αϋγούστω, άναπτεν ή θανατηφόρος νόσος τοΰ λοιμοΰ έν τω μπάνιω, ήτοι έν τηρήσει δημοσία Κωνσταντινουπόλεως, ό'ντας οι τάλανες αιχμάλωτοι έκεισε έκ διαφόρων τόπων, έκ Σοΰδα, Σπίνα Λόγγα τ. τας κατά Κρήτην, και έκ Μονεμβασίας, Πελοπόννη- σον, και έξ άλλων διαφόρων τόπων, θεοΰ οε βοήθεια, και μεσιτεία της άειπαρθένου Θεοτόκου, έποιήσαμεν τον άνωθεν κανόνα και εύχάς τότε, και έν τρισιν έσπέραις όπου έλιτανεύσαμεν τήν Θεοτάκον μέσον 1. Ce verbe ne sipnilie pas ici imprinter, mais modeler, composer. 294 B1BLI0GRAPHIE HELL6NIQUE του μπάνιου, ψάλλοντες τον αυτόν κανόνα και ευχάς, Ισβυσεν (ώ τοϋ θαύματος) ή Θεοτόκος τήν λοιμών νόσον, καθώσπερ τις άπτούμενον κηρόν σβέννυσι. Διό ευθύς, τη* τετάρτη ήμερα, έτυπωσαμεν καΐ τήν εΰχαριστήριον εΰχήν, α'ινοΰντες καΐ εΰχαριστοϋντες τον κύριον συν τη* ύπεράγνω αύτοϋ αγία μητρί... Έν δε τω έρχομένω νοεμβρίω ώφθη μοι ή κυρία Θεοτόκος ούτως. Κάποιον Ιερέαν αίχμάλωτον ονόματι Ίανουάριον, φοιτητήν μοι, έδέχθηκα μετ' έμοϋ έκεΐσε έν τφ οίκω ού έκαθέζουμουν' έν τφ οίκω δε έκείνω, έν ω ήμεσταν, ύπήρχεν έκπαλαι μία εικόνα τής θεομήτορος θαυματουργός λίαν, ύποκάτωθεν δέ τής εικόνος ήτον ένα ταβλάτζο μικρούτζικο* καΐ έκεΐ τήν κλίνην έποίησεν και άναπαύετον δ άνωθεν 'Ιανουάριος ό ιερεύς. Έν έξ ουν ήμέραις όπου αυτός έκεΐσε εϋρίσκετον, έβγαλε τήν λοιμικήν νόσον, τήν νύκτα των ΕΙσοδίων" πλην οΰκ απέθανε. Τη* δέ επαύριον, ήτοι τήν ήμέραν των ΕΊσοδίων, έξήγαγον τόν Ίανουάριον έκ τοϋ οίκου εκείνου, και ήγαγον αυτόν έν ένϊ τόπω έπιταυτοΰ έτοιμασμένον όπισθεν του μπάνιου. Έγώ δε ό τάλας φόβω πολλω όδυνόμενος, τη* εσπέρα εκείνη των ΕΊσοδίων, έκλαιον μετά θερμών δακρύων, δεηθείς έμπροσθεν τής αγίας εικόνος τή*ς Θεοτόκου, και μετά τοϋ σφοδροί» φόβοο εκείνου αγόμενος έν κλίνη, καΐ τολμώ ειπείν, πρό τοϋ ύπνώσαι, στραφήναι έδόκουν προς τήν άγίαν εικόνα, και είδον τήν θεοτόκον (ω τοϋ θαύματος) ύπεριηργυρωμένην (sic) καθώς ήν, άλλα νεοζωγραφισμένην μετά νέων βελούδων κόκκινων. Έλογισάμην ουν το πώς άρα ήν βολετόν τοϋ είναι ή Θεοτόκος ακέ- ραια, μισή οντάς ζωγραφισμένη" και εΰθΰς ουν, ώς ταϋτα έλογίζομουν, βλέπω ώς ότι ήπλωσεν έκ τής εικόνος τάς πόδας της μία γυνή, όρθιος έν τώ ταδλάτζω, μέτρια τι) ηλικία, μελαχρινή τη* όψει, στρογγυλή τω προσώπω και περισσά γλυκέα. Και άπό το ταβλάτζο έως τό έδαφος τής γής έως έξι ή Ιπτά σκαλούνια, και 'ιδού και βλέπω και κατεβαίνει εκείνη ή ιεροπρεπής γυνή έν τφ έδάφει τή*ς γή*ς, και υπάγει έως τό άλλο μέρος τή*ς κάμερας μοναχή της. Έφάνη μοι δέ ώς νά ήτον ή κάμερα έως τό άλλο μέρος τοϋ μπάνιου όλοασχρισμένη και με φώς πολύ, ώσπερ κανδήλια και λαμπάδες. Γυρίζοντας δέ εκείνη ή ιεροπρε- πής γυνή νά έλθη προς τήν άγίαν εικόνα, τής ακολουθούσαν πλή*θος δορυφόρων, λευκοφόροι ά'παντες και ασκεπείς με ενδύματα άσπρα καΐ μεγάλα ώσπερ σαντέδες τουρκικώτερα όνρμαζομένους, και ώσπερ σατήρηδες βεζήριδων. Ερώτησα δέ τινάν έξ αυτών τίς καί ποία ANNEE 1742 295 αρα ΰπήρχεν ή κυρία αΰ'τη ; Και έφη μοί τις έξ αυτών των λευ- κοφόρων ώς ότι ήτον ή βαληντέ' ούτω γαρ διερμηνεύουν τουρκικώ- τερα τήν μητέρα του βασιλέως. Άκουσας ου ν έγώ ταΰτα είπον τάχα έν έμαυτώ' άλήμονον και πόθεν να κρυφθώ και ποΰ να φυλαχθώ, έστοντας (είπα) καϊ όστις στέκει νά βλέπη τήν μητέρα του βασιλέως, κόπτουν την κεφαλήν του. Όμως ή χάμερα ένείνη ή*τον δρομική, και ούκ έχω που κρυφθώ' μόνε βλέπω και ή τον έν τω άριστερω μέρει τή"ς κάμερας σχαμπέλλον παρ' 'Ιταλών όνομαζόμενον, πλην μικροΰτζικον' και έκεϊ έστάθηκα μετά φόβου ορθός. 'Ερχόμενη δέ εκείνη ή ιεροπρεπής γυνή προς τήν άγίαν εικόνα, έκαμνεν ώς οτι δέν μ' έκοίταζε' καϊ πλησιά- ζωντας έμπροσθεν μου και άπλόνωντας τήν δεξιάν της χείρα εις τον δεξιόν μου ώμον, είπε μου ε'ι άρα ενθυμούμουν έχεΐνα όπου μου έπροεΐ- πεν. Έγώ δέ έντρομος δλος γενόμενος, έβγαλα το χαμηλαύχιον, και σταυρόνωντας τας χείρας, είπον μετά φόβου' « δχι, βασίλισσα μου* και αν μοι έπροεϊπας, άπδ τήν πολυκαιρίαν το αστόχησα ». Παγαίνων- τας δέ εκείνη προς τήν εικόνα έφη μοΓ « δ έλπίζων έπι κυριον ου καταισχυνθήσεται εις τόν αιώνα. » Τότε βλέπω και αναβαίνει το ταδλάτζο, και υπάγει πρδς τήν εικόνα, και, στριμόνωντας τους πόδας της, έμεινε πάλιν ή μισή ζωγραφισμένη ώς και πρότερον. Και εύθΰς έγώ έξυπνος γενόμενος έστράφηκα προς τήν άγίαν εικόνα, καϊ εγερ- θείς μετά φόβου και χαράς, κατασπάζουμουν τήν άγίαν εικόνα. Καϊ μετά ημέρας είκοσιδύο, ήλθαν άνθρωποι και έζήτουν νά με λυτρώ- σουν τής αιχμαλωσίας* καϊ, Tfj πρώτη του μαρτίου μηνός, κυριακη τρίτη των νηστειών, μετά τήν λειτουργίαν, έλυτρώθηκα τή*ς αιχμα- λωσίας, δι' άμετρον ευσπλαγχνίαν και διά πρεσβειών τής πανενδόξου ύπερευλογημένης δεσποίνης ημών Θεοτόκου και άειπαρθένου Μαρίας, τής άκαταισχύντου ελπίδος τών εις αυτήν πιστώς προσερχόμενων. Πληρωθέντος δέ ένος ένιαυτοΰ, εξήλθε καϊ ό ανω είρημένος ίερεύς Ιανουάριος έκτης αιχμαλωσίας, &C. Bibliotheque de S. Marc (a Venise) : Miscell. 1952.N0 3. Bibliotheque de Georges Baltazzi, a Athenes. | Bibliotheque du Parlement hellenique. Bibliotheque du monastere de Roussico (au Mont Athos). Bibliotheque de Jean Vlachoyanis (a Athenes).] ΑΝΝέΕ λ 742 297 Τω Ύψηλοτάτω, Εΰσεδεστάτω και Γαληνοτάτω, Κυρίω Κυρίω ΙΟΑΝΝΗ (sic) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΩ ΜΑΓΡΟΚΟΡΔΑΤΩ, Αύθέντη, και Ήγεμόνι (sic) πάσης Μολδοβλαχίας. ΕΝΕΤΙΗΣΙ. αψμδ'. Παρά Νικολάω Γλυκεϊτφ έξ 'Ιωαννίνων. Con licenza de' Superiori e Privilegio. In-δ0 de 246 pages et 1 f. entiereinenl blanc. Marque de l'impri- meur sur le titre. II y a un faux titre. Les pp. 5-8 sont οοοιιρέββ par l'opitre d^dicatoire sui- vante : Υψηλότατε και γαληνότατε αύθέντα, Δυο ψυχωφελή" βιβλίδια, συντεθέντα μεν πάλαι εις γλώσσαν ιταλικήν άπδ σοφον και θεοσεβή συγγραφέα, νεωστί δέ άπο τον λογιώτατον κυριον Εμμανουήλ 'Ρωμανίτην εις τήν άπλήν μας διάλεκτον μεταφρασθέντα, μου ένεχείρισεν άπδ τήν Κωνσταντινούπολη να τυπώσω εδώ δια κοινήν των ορθοδόξων χριστιανών λυσιτέλειαν δ κύριος 'Ιωάννης Μαρσελίνης, άνήρ τίμιος κα'ι σεβάσμιος. Τ6 πρώτον όνομαζόμενον ΠΝΕΥΜΑΤΙ- ΚΟΣ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟΣ, διατί διδάσκει τους ιερείς και πνευματι- κούς με ποίαν μέθοδον πρέπει να εξομολογούν τους μετανοοΰντας δια να $ναι κάρπιμος και επωφελής ή έξομολίγησις, το καθιέρωσα εις εκείνο το Πρόσωπον, όπου κρατώντας τον πρώτον θρόνον τής ανατολι- κές εκκλησίας εξουσιάζει και προστατεύει όλους τους έν αΰτϊ) πνευμα- τικούς προέδρους τε και ποιμένας, λέγω τον οικουμενικών παναγιώτα- τον πατριάρχην. Tb δεύτερον, δποϋ επιγράφεται ΜΕΤΑΝΟΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕ- ΝΟΣ, επειδή ερμηνεύει τους κοσμικούς με ποίον τρόπον, μέ ποίαν έτοιμασίαν, μέ ποίαν διάθεσιν χρειάζεται να εξομολογούνται, δια να ήναι σωτήριος ή μετάνοια τους, έκρινα εϋλογον να το προσφέρω tyj a?) γαληνότητι, ώσαν εις εκείνον όπου βαστά τήν πρώτην και ύπερτάτην τανΰν έν τφ ήμετέρω γένει κοσμικήν και πολιτικήν έξουσίαν. Προσβλέ- ποντας εις τής σϊ}ς μεγαλοψυχίας τήν γενναιότητα, δέν ημπορώ να αμφιβάλω ό'τι θέλει δεχθή ασμένως καί προσηνώς ένα δώρον το όποιον άν καλά μικρόν κατά τό φαινόμενον υπάρχει όμως μέγιστον τη" χρήσει, περιέχοντας θησαυρον τής ψυχί)ς άνεξάντλητον. Δεν εΓναι χρεία να απλωθώ εις τους επαίνους τή"ς ση*ς ύψηλότητος, επειδή χαί των σων προγόνων ή δόξαις χαί τοΟ σου Υποκειμένου τα προσωπικά προτερή- ματα είναι εις δλην την Εΰρώπην τόσον τεθρυλλημένα οποϋ ή άχομψία τί)ς γλώττης μου, άντι να αύξηση, έχινδύνευε νά ελάττωση των σων έγχωμίων το μέγεθος. "Οθεν παρακαλώντας μόνον τον ούρανον να τήν διατηρϊ) πολυχρόνιον δια μείζονα τοΟ ημετέρου γένους ευτυχίαν καί καύχησιν, μέ 'όλον το σέβας δουλοπρεπώς υπογράφομαι τής γαληνότατης υμών ύψηλίτητος δοΟλος ταπεινές καί ελάχιστος Νικόλαος Γλυκύς δ έξ 'Ιωαννίνων. Bibliotheque de Georges Baltazzi (a Athenes). [Bibliothfeque nationale d'Athenes : Theol. 4717. Bibliotheque d'Athanase Bernardakis (a Athenes). Bibliotheque de Jean Gennadius (a Londres). Bibliotheque de la ville d'Argostoli (Cephalonie). Bibliotheque d'Hubert Pernot (a Fontenay-sous-Bois).]
