- (04) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME PREMIER
- 8 D. IOANNIS CHRYSO- STOMI CONTRA IVDAEOS Homili VI. Greece nunc primωm, III. msss. Coddd. Palatino, Augustano, & Cyprio, inter se conlatis; Latinepartim modo, par- tim emendaliores ae integriores, quΰm ante a, edit. OPERA DAVIDIS HOE- SCHELII AVGVSTANI. AVGVSTAE ? typographeio Joannis Prsetorij. Cum gratia & privilegio S. Cses. Mai. Anno m.dc.ii. In-8° de 8 feuillets liminaires non chiffrιs, 542 pages chiffrιes, 3 pages non chiffrιes, plus 1 feuillet non chiffrι entre les pages 256 et 257. Trθs rare. Un exemplaire dans une reliure ancienne en maro- quin rouge aux secondes armes de De Thou est cotι 75 fr. dans le Catalogue mensuel 16k de Thιophile Belin (Paris, 1891, in-8°), sous le n° 502. En tκte de ce volume, aprθs une ιpξtre dιdicatoire de David Hschel ΰ Gaspar et Melchior Erhard, on trouve successivement les lettres de Maxime Margounios, de Cyrille Lucar et de Lιonce ??strate : 18 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE ΤΟΙΣ ΕΥΣΕΒΕΣΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΧΡΙΣΤΟΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΜΑΡΓΟΥΝΙΟΣ, ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ, ΣυΤΗΡΙΑΝ. Πολλοί μέν οί τής του θεοΰ περ'ι ήμας προνοίας τρόποι και δυσερμή- νευτοι, δι' ών τήν των υμετέρων ψυχών σωτηρίαν εκάστοτε πραγματεύ- εται και τους όσοι τω συμπεφυκότι σφίσι γεώδει καταβαρούμενοι σκήνει, επιρρεπέστεροι προς τα κακά αυθαιρέτως καθίστανται, προς έαυτον ανα- καλεΐσθαι φιλανθρώπως και έπιστρέφειν επείγεται. Τούτων δέ εις και ουχ ο τυχών έστι το θείους και ιερούς ά'νδρας τή έαυτοΟ καταλιπεΤν εκκλησία, λόγω τε αμα και πολιτεία χριστιανική διαπρέψαντας, ώς αν Ιχοιεν oS μετ' αυτούς γενησόμενοι προς αυτούς, ώσπερ εί'ς τίνα τών αγαθών και πάσης αρετής Ίδέαν έναποβλέποντες ρυθμίζειν τε τον εαυτών βίον, και πράξει και Βεωρία, ώσπερ τισ'ι πτέρυξι νοηταΐς προς το δντως αναπτε- ροΰσθαι έφετον, και το έν οΰρανοΐς, κατά τον μακάριον ειπείν Παΰλον, πολίτευμα. Τούτοις πάντως ό θαυμαστός Χρυσόστομος συνηρίθμηται, ώς οΤά τις χρυσορρόας Νείλος τή τών πνευματικών γευμάτων δαψιλεία τον δεσποτικόν άγρον καταρδεύων διηνεκώς, πολύν και τρόφιμον επισω- ρεύει τω οικοδεσπότη τον ά'σταχυν, προτρέπων, έλεγχων, ήλίκον Οσον το περ'ι τα θεΤα φίλτρον, και τον ζήλον, και το περ'ι τήν ευσέβειαν διακαές ένδεικνύμενος. Άτεχνώς γαρ και ά'λλως πάντας τους πώποτε Ρητορικής άψαμένους ΰπερακοντίσας, τω τής γλώττης ρειίματι τους πιστούς κατα- κλύζων οΰτως ήδυ τοις άκροαταΐς το κέντρον έναποτίθησιν ώς μανικόν τίνα προς αυτόν καταναγκάζειν αυτούς έξάπτειν τον έ'ρωτα, και Ολως τής ιεράς αΰτοϋ έξηρτήσθαι ψυχής, τα τών λόγων έναποματτομένους διάχρυσα ψήγματα, τώ γαρ τόνω κά'ι τή δεινότητι, και τω τάχει, και τή σεμνότητι, και τή δια πάντων ώρα οΰ'τω λαμπρός έστιν ώς και τή του Λεσβίου μουσική και πολλω δικαιότερον τήν γλώτταν αν αύτοΰ παρει- κάζεσθαι, τώ τής τέχνης περιόντι και λίθους κινεΐν δυναμένην, και διαμαλάττειν και αδαμάντινους ψυχάς" και ολίγα μέν Ρητόρων χοροις, πολλήν δέ ταϊς ψυχαΐς, δι' ών προτρέπεται χαρίζεσθαι τήν ώφέλειαν, και ά'ντικρυς εις ουρανούς, και τον τών ουρανών δεσπότην, τον άκροατήν αναπέμπειν. Ποικίλοι μέν ουν και κρείττονες αριθμού οι λόγοι τούτω ANNEE 1602 19 γεγόνασι, και οίους αν πας όστισοΰν των τοις θείοις έντρυφώντων λογίοις αγασαιτο" έν οις δέ κατά 'Ιουδαίων μάλα καλώς αγωνίζεται, και ώσπερ υπ όψιν τίθεται τάς έ'κ τε του τόπου και του καιρού και των θυσιών και τής ίερωσυνης, παρανομίας αυτών, και έαυτον τρόπον τινά τω έμπύρω τοΰ ζήλου έφιλονείκησε παρελθεΤν, ούχ ή*ττον τήν εκείνων γενναίως διελέγχων παρανομίαν, ή τήν των προσφοιταν όπως ποτέ ε'ιωθότων ταΐς αυτών έορταις κατ' εκείνο καιρού χριστιανών άποθεραπεΰων άφέλειαν, και ταϊς ψυχαΐς έπιπλάττων τα σωτήρια φάρμακα. Τήν ουν των χρυσών τοΰ χρυσορρήμονος λόγων τούτων ήχώ, ώσπερ δή και τών λοιπών, και εις τα τής γής πάντως Ιδεί διακηρύττεσθαι πέρατα, εις τήν ψυχών λυσιτέλειαν, και μή οΐον ά'φωνόν τίνα φθονερώς που παρακατέχεσθαι. Ιουτων δή τών λόγων έν τω μεταξύ άπολαυσαντες, και ά'λλα τοιαύτα τοΰ θαυμαστού τούτου ανδρός άπεκδέχεσθε. Δοίη δέ ύμΐν ό θεός μή Ι^χρι τί)€ ηδονής τής έκτων λόγων στήναι το κέρδος' άλλα και έπ'ι τήν ψυχήν αυτήν διαβήναι τήν τούτων ένέργειαν' τοιούτον γαρ τον έκ τών οικείων λόγων γ,χρΊζοΊ άπολαμβάνειν και αυτός παρά τών ακροατών ότι μάλιστα γλίχεται. Έρρωσθε έν Χριστώ σωτήρι. Ετει σωτηρίω αφ^,β'. Ο ΑΥΤΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ ΔΑΒΙΔΗ ΤΩ ΕΣΧΕΛΙΩ ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ To imyjxpi σου τών τρόπων και το προς παν άγαθον επιρρεπές οΐόν ft θέλγητρον έναποτίθησί μου τή ψυχή και καταναγκάζει μου το προς τας σας έπιταγας εΰπειθές' και γαρ ει και οί τοΰ χρυσορρήμονος λόγοι, οί κατά τών 'Ιουδαίων ά'ριστα έξυφανθέντες, άριστης και παρά σου τής εκδόσεως έ'τυχον' άλλ' ίνα μή δόξω τών σών λόγων ολίγον ποιεΐσθαι λόγον, τους εκείνου διήλθον λόγους, και ευρον μέν αμαρτήματα τίνα, αλλ' οϋ πάνυ τοι, πλην ολίγων τινών, διαλυμαίνοντα τήν άνάγνωσιν, αλλά και οΰτω έπισημειώσαι ταΰτα οΰκ άπεδοκίμασα, ίνα και δια τούτου Υοΰν έπιγνώς μου το πρόθυμον. ΠερΊ δέ τών Προκοπίου, περί ων Υέγραφας, ναι μα το προς σέ μου πολύ φίλτρον, ουδέν σώζεται ταρ ' έμοί" α'λλως γαρ αν οΰκ αν άπωκνήσαμεν κάν τούτω σοι προσχαρίσασθαι. ωσπερ οΰδ' όπερ επιζητείς περί τών προλεγομένων παρητησάμεθα, ef 20 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE τι των περιεχομένων τω συγγράμματι ετύγχανε ήμΐν γνωριμον, επειδή σοι φίλα τα παρ' ημών, όποια δ'αν ταΰτα και ί). Περί δέ των επιστολών τών 'Ισιδώρου, και τών παρ' έμοΰ όπως ποτέ συντεθειμένων, έπειδαν εΰκαιρβτέρας τύχω αφορμής, τα δυνατά εξυπηρετήσω σοι' αΐς, τό γ έμο'ι δοκούν, ει και τας οΰ'πω και νΰν έκδεδομένας του Φωτίου επισυνάψεις, πλείστα χαριή τοις περ'ι λόγους καταγινομένοις. Ταΰτα παρ ημών ώς έν συντόμω και αυτοσχέδια προς τήν καλήν σου έπιστολήν' συ δέ άντιχαρίσαιό μοι, προς του φιλίου, το περ'ι τών έμών συγγραμμάτων (εί'η δέ τοΰτο δεξιον) μήνυμα. Έρρωμένως μοι διαβκόοις ψυχή τε και σώματι, ανδρών σοφώτατέ μοι και προσφιλέστατε. Ένετίηθεν, φε6ρο»αρ(ου τρίτη έπι δεκάτη κατά το αχδ' Ιτος το σωτήριον. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΛΟΤΚΑΡΙΣ AABIAIJ ΤΩ ΕΣΧΕΛΙΩ ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ Και τοΰτο (πώς σοι δοκει ;) ού μικρόν ησέ μου τήν ψυχήν τό έγνωκέναι σοφόν σε έλληνα είναι, σοφώτατέ μοι Έσχέλιε' τ( δέ λέγω σοφόν ; και σοφωτάτων υπέρτατων" τοΰτο γάρ μοι έκ τών σών γραμμάτων δευτερου- μένων τε και τρισσευομένων προς τον τών Κυθήρων σοφώτατόν τε και άξιάγαστον έπίσκοπον, τό τής Ελλάδος, τό γε νΰν είναι, χρυσόν τε και περίτιμον λείψανον, διήνυσταί τε και έκδεδήλωται' καί σε δις και τρις οΰκ άπεικότως έμακάρισα, τας άλλαχοΰ διατριβοΰσας μούσας τώ προσαγωγώ σου τών λόγων κατακηλήσαντα αμα και καταγοητευσαντα' ώστε αΰτας έξ Ελικώνος όρμηθείσας έν Αΰγουστη τω Έσχελίω έπικαθήσθαί τις άν αποφήναιτο. Εγώ τοιγαροΰν και απόντος, άλλα σου τήν σοφίαν ώς ουδείς άλλος άγάμενος διατελώ" και τοΰτό σοι δια γραμμάτων δηλώσαι βουλόμενος, τοΤς ί'σοις μέτροις άντιφιλεΐσθαι προς σοΰ άξιώ, και σών ποτέ αμοιβαίων ούκ άμοιρήσαι. Τό γαρ άνδράσι λογίοις τε και πεπαιδευμένοις (οίον αυτά σε παριστά τα ττρά^ματοϊ) δια γραμμά- των συνομιλεΐν, μόνον μοι τοΰτο τών έν τοις μάλιστα τιμιώτερον κέκριται. Γράφοις ουν, παρακαλώ. Εικόνας γαρ είώθαμεν τών ερωμένων καταγκαλίζεσθαι, Οταν αυτών ¦παρί^τω-ί μη έξή άπολαύειν. "Ερρωσό μοι, σοφώτατέ. ANNEE 1602 21 Ενετίηθεν, μαιμακτηριώνος πρώτη έπ'ι δέκα κατά το αφΊ.' έτος τοΰ σωτήρος ημών. Ο ΑΥΤΟΣ ΤΩ ΑΥΤΩ Τον σοφδν Λεόντιον περί άττα των αναγκαίων κατησχολήσθαι γίνωσκε. Σπουδάζει γαρ ίνα χριστιανούς δια λόγων ίερών τω κυρίω προσκτήσηται. Και τοΰτο αύτω παρά των τα πρωτεία έν τοις έκκλησιαστικοΐς εχόντων έπιτέθειται το φορτίον, άτε δή εύφυεΐ και σοφω, και ζήλον θεϊκον έν τοις καλοΐς έχοντι. Αΰτο δή τοϋτο αίτιον και του μη προς την σήν σεμνοπρέπειαν και μακρά έγχαράξασθαι γράμματα' έ'νθεν τοι και δι έμοΟ χροσηνώς πάνυ χροσαγορεύει σου- τήν τιμίαν κεφαλήν. ΛΕΟΝΤΙΟΣ Ο ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ AABIArJ ΤΩ ΑΙΣΧΗΛΙΩ ΕΝ ΚΥΡΙΩ ΧΑΙΡΕΙΝ Ουδέν τούτου πλέον ή οτι βίβλοι και γράμματα παρά σου ηκέ μοι, του έμοΰ Τομάζου διεξελθάντος' οτι τε δι'εφέσεως σοι τα καθ'ήμας εκμαθεΐν, σπεύσας ϊγραψα έν ακμή τής των διακομιστών αποδημίας. Ισθ' oyv ήμδς, ώ βέλτιστε και ήμΐν καταθυμιε, ξυν θεω ρωννυμένους τα πάντα και ταΐς Ένετίησι διατριβαΐς παραμένοντας. Και ταύτα μέν ήδη ά'σμενος δέξαιο, μετά τήν των σων γραμμάτων άνάγνωσιν διεξοδικω- τέραν, κατά τήν του λόγου άπαίτησιν, έπιστολήν προσδοκών. Προ δέ πάντων τής των Φιλοκαλιών ' εκδόσεως μή καταμελήσειας. Οϊκειότατα δέ σε και δ θεοφιλέστατος Κυθήρων επίσκοπος κύριος Μάξιμος, δ έμδς διδάσκαλος, προσαγορεύει. Έρρωσο. Ενετίηθεν, μαιμακτηριώνος δ'ισταμένου. A la page 513 de ce volume, on lit le passage suivant, qui presente un reel interet au point de vue de l'histoire litteraire : Orationes has VI in Iudseos e membranis Leontii Eustratii Gyprii, του μακαρίτου (quas ante annos XI ex patria hue Augt;; 'am secum ille attulerat mecumque amice communicaiat), 1. H?schel ne publia pas cet ouvrage d'Origene, dont la premiere edition vit le jour a Paris, en 1618 (non 1619), in-4", gr. et lat., par les soins de Jean Tarin. transcripsi, et cum duobus calamo exaratis codicibus, pari propemodum vetustate, uno Augustano, altero Palatino Electorali, membranaceis, contuli varia lectione ad marginem adnotata. Bibliotheque nationale de Paris : C 257 (Inventaire, C 2659).
- D. IOANNISCHRYSO-STOMI
