- (05) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME DEUXIEME
- 562 EUSTRATII JOHANNIDIS ZIALOWSKI RUTHENI, BREVIS DELINEATIO ECCLESLE ORIENTATES GAMCM, nun- quam antehnc, nunc vero cum Notis evulgata, a WOLFF- GANGO GUNDLINGIO, Eccles. ad D. Laurentii Noriberg;e Ministfo. NORIBERG^E, Literis Andrea; Knorzii. Anno Christi M.DC.LXXXI. In-8° de 4 feuillets non chiffres, 164 pages et 2 feuillets non chiffres. Tres rare. Nous donnons place ici a cet ouvrage, parce que l'on trouve, aux pages 3-4 de l'epitre dedicatoire, un fragment d'une lettre de Metrophane Critopoulos adressee a Jean Vogel. Biblioth. nat. de Paris : D 3 (Inventaire, D 11601). ANXliE 1681 387 Le poeme proprement dit, ou Relation de Vassassinat de Michel Limbona par les Turcs, commence a la page 7. Le titre de depart est : Άθήνη; Θρήνο;. A la page 25 commence une epitre en vers intitulee : Προ; τον έντιμότατον κα'ι ευγενέστατον κύριον Μιχαήλ τον Περούλην 'Αντώνιο; ίερευ; ό Μπουαιτούλης. J'ai donne une nouvelle edition de ce livre dans le tome deuxieme de ma Bibliotheque grecque vulgaire, pages 123-147. Bibliotheque de M. le prince Georges Maurocordato. Issu d'une ancienne et honorable famille d'Athenes, Michel Limbona se rendit a Venise a l'age de vingt ans. Il s'y livra simul- tanement a l'etude et au commerce. Ses succes rapides exciterent l'admiration generale ; il apprit avec facilite la langue italienne. C'etait un jeune homme rempli d'intelligence et d'esprit, aimant la verite et la justice ; il se fit beaucoup d'amis a Venise. Il etait a l'egard des pauvres d'une generosite sans pareille, affable et prevenant envers tout le monde, et d'une piete ardente dans l'accomplissement de ses devoirs religieux. Ces differentes qualites determinerent ses compatriotes domicilies a Venise a l'elire, le 12 mars 1G61, gardien de la colonie grecque de cette ville (Voir le Tlirene, vers 168-169, et J. Veloudo, Colonie des Grecs orthodoxes a Venise, p. 175). Au bout d'un certain laps de temps, Michel Limbona retourna a Athenes, ou il epousa la fille de Jean Benizelos, jeune personne aussi recom- mandable par sa vertu que par sa richesse et sa beaute. Limbona defendait avec energie les droits et privileges de sa ville natale. Voyant les Turcs d'Athenes imposer des charges nouvelles a ses concitoyens, il se decida a porter plainte au kislar aga, qui possedait a titre d'apanage les revenus d'Athenes. Il se rendit donc a Constantinople a cet effet, obtint audience du kislar aga, qui lui donna des lettres par lesquelles les Turcs d'Athenes etaient invites a respecter les vieilles coutumes. Ces injonctions n'ayant produit aucun effet, Limbona retourna a Constantinople et, cette fois, en revint avec des ordres plus rigoureux et accompagne d'un tchaouch qui avait mission de les faire executer. Les contrevenants etaient menaces de mort. A cette vue, les Turcs ne purent contenir leur rage et resolurent de se debarrasser d'un hote si incommode. Le 23 decembre 1678, Michel Limbona s'etait rendu chez le cadi. Les Turcs en furent informes et se reunirent pour l'attendre a la sortie. 388 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE Ils ne l'eurent pas plus tτt aperηu qu'ils se prιcipitθrent sur lui et le mirent en piθces. L'aga se montra trθs affligι de cet horrible assassinat, mais il lui ιtait impossible de faire arrκter les coupables, car on ne respectait nullement son autoritι ni celle du tchaouch. Les gιrontes d'Athθnes, ne sachant comment obtenir vengeance, se rendirent ΰ Constantinople avec les restes mutilιs de Limbona qu'ils placθrent sous les yeux du kislar aga, en demandant justice. Le chef des eunuques noirs fit saisir les coupables, dont les uns furent envoyιs en exil ou mis en prison, et les autres « crevθrent de rage ». Spon, qui visita Athθnes en 1G76, c'est-ΰ-dire deux ans avant la mort de Michel Limbona, raconte dans les termes suivants la premiθre dιmarche que ce malheureux avait faite ΰ Constantinople : Nous eϋmes assez de peine ΰ obtenir la permission d'entrer dans la citadelle : le vieux aga, qui ιtoit assez ami des Francs, en ayant ιtι chassι, et celui qui en avoit la garde depuis sept ou huit mois, doutait dil nous y laisserait entrer, parce qu'ils craignent toujours que nous ne soyons des espions. Nous en vξnmes ΰ bout par un vieux officier de la citadelle qui ιtoit son confident, et il lui reprιsenta qu'on n'en avoit jamais refusι l'entrιe aux Francs. Nous en fϋmes quiles pour deux oques de cafι ΰ Vaga Ilaly De/i, et une ΰ notre solliciteur. L'aga est un homme de peu de mine et qui n'oseroit pas faire le mιchant, son prιdιcesseur ayant ιtι poussι ΰ bout par les Grecs d'Athθnes, qui l'ont fait condamner ΰ de grosses amendes, et l'ont dιpos- sιdι de sa charge pour avoir favorisι le vaοvode qui les tiranni- soit. Ils en ont fait encore pis ΰ trois frθres des principaux agas d'Athθnes, qui leur suscitoient tous les jours de mιchantes affaires pour avoir leur bien. On leur vouloit aussi mettre un nouvel impτt sur les marchandises, et, comme ils ont toujours aimι la libertι, ils levθrent ΰ la fin le masque, et dιputθrent ΰ Constantinople les deux frθres Limbona, marchands des plus accommodez de la ville. Ils portθrent les plaintes des Grecs et les preuves des violences qu'on leur avoit faites au keslar-aga, chef des eunuques noirs, ΰ qui le revenu d'Athθnes appartient. Ils obtinrent tout ce qu'ils voulurent, firent mettre quelques-uns ANNEE 1681 389 de ces agas en galere, les priverent de toutes leurs charges et les firent bannir d'Athenes. Les Limbona y revinrent triomphons avec une grande mortification des Turcs. Quelques-uns memes des principaux Grecs, qui trahissoient /.'interest commun, apprenant leur disgrace, n'oserent plus paraitre, entr'autres Jani Beninzelo, qui s'etoit retire au couvent de Pendeli. Un des plus considerables de ceux qui conduisaient cette grande intrigue disoit un jour au consul Giraud, sur ce qu'il temoignoit de leur fermete et de leur hardiesse a s'en prendre aux plus puissans de la ville : Voyez-vous, dit-il, nous avons toujours ete brouillons, mais vous scavez que nous n'avons jamais pu souffrir ceux qui prenaient de l'autorite sur nous, et que ce ne sont d'ordinaire que nos meilleures tetes que nous avons condamnees au bannisse- ment. L'air du pais porte cela, et c'est une partie de l'heritage de nos ancetres que l'amour de la liberte. Nous en viendrons a bout, nous en dut-il couter a chacun la moitie de notre bien. La suite a nontre qu'il disoit vray. (Jacob Spon, Voyage d'Italie, de Dt.'matie, de Grece, etc., La Haye, 1724, in-12, tome II, pages 77-78.) Dans l'Epitre d'Antoine Bouboulis aux Atheniens, nous trouvons le nom d'un savant de cette epoque, Ange Benizelos, qui, d'apres Jean Veloudo (Colonie des Grecs orthodoxes a Venise, p. 107), fut, de 1635 a 1639, professeur a l'Ecole grecque de Venise. Le person- nage auquel il aurait si victorieusement replique, dans l'eglise de Saint-Georges, etait Jean-Matthieu Caryophyllis, comme en fait foi le temoignage suivant de Nicolas Ceramee, que nous empruntons a Georges Zaviras [Nouvelle Grece, p. 356) : Ούτω Καρυόφυλλος προσδιαλεχθεις ΙτΑ των 'Ενετών τω έν μακάρια τί) λήξει κυρω Άγγέλω τω ΙΤενιζέλω, τω κατά τήν ένεγκαμένην Άθηναίω, και τοις κατά τον άντίδικον συμφυλέταις τω Ματθαίω τί) πατρίδι μεν τοιούτοις, τί) ιτροαιρέσει δε και τί) θεοσέβεια διαιρουμένοις, ή τα 'ιόβολα φάρμακα άλεξιφαρμακεύονται — ηττημένος κατά κράτος τί) των &«(ων λογίων θεοπνεύστων πατέρων διαμαρτυρία και διδασκαλία, έπ'ι τί)ς έκεΐσε αρχιερατείας κυρίου Θεοφάνους του Ξενακίου, προσαπεσκο- ρακίσθη. Nous devons faire observer que Antoine Bouboulis place ce fait [Epitre, vers 29) non sous le pontificat de Theophane Xenakios (1617-1632), mais sous celui d'Athanase Vellerianos (1635-1656). Dans la Relation et dans Y Epitre, nous trouvons les noms de plusieurs Atheniens, que nous croyons utile de mettre en lumiere : Roubas [Relation, vers 472) ; Rhoidis [Relation, vers 475) ; Petrakis Gaspaiijs [Relation, vers 476) ; Thomas Benardos [Epitrc, vers 12, 27, 59, 67); Paleologue [Epitrc, vers 93) ; Linardos [Epitrc, vers 28) ; Macoulas [Relation, vers 472), tres probablement le meme qui publia, en 1682, a Venise, la traduction en grec vulgaire de l'Abrege de Justin, dont il est question plus loin; Poulimenos [Relation, vers 447), le meme peut-etre que Etienne Poulimenos, gardien de la Colonie grecque de Venise, en 1653 (Jean Veloudo, Colonie des Grecs orthodoxes a Venise, p. 175); Jean Soldakis, qui fut gardien de la susdite Colonie grecque, en 1663 (Jean Veloudo, ibid., p. 175), et chez qui Michel Limbona avait loge, lors de son arrivee a Venise [Relation, vers 130) ; Michel Peroulis [Titre et Epitre dedicatoire), qui fut quatre fois gardien de la Colonie grecque, en 1683, 1694, 1697 et 1706 (Jean Veloudo, ibid., p. 176); Coutricas, que Bouboulis qualifie de musicien [Epitre, vers 93). Relevons enfin le nom de Jean Benizelos, beau-pere de Michel Limbona [Relation, vers 202). νεωστ'ι >μετα πλείστη; έπιμ.ελείας διορθωθέν και μετατυπωΟεν και άφιερωΟέν. Ένετίησιν, 1681. Παρά Ν'.κολάφ τω Σάρω. αχπά. In-4° (non in-8°) de 20 feuillets non chiffres et φμζ' (547) pages. Emprunte au Deuxieme catalogue de livres rares (en grec), publie par Paul Lambros (Athenes, 1864, in-8°), p. 11, n° 26, ou cet ouvrage est cote 60 fr. 392 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE Rarissime et precieuse edition, malheureusement deparee par une quantite considerable de fautes typographiques, dont le titre ci-dessus peut donner une idee. Collation du volume : Feuillet 1 : Entierement blanc. Feuillet 2 : Titre. Feuillet 3, la piece de vers suivante : Εις τον κύριον Μαρϊνον τον Τζάνε τον ίστορήσαντα τον πόλεμον της Κρήτης. Στον Παρνασσό τής αρετές ετούτου τοΰ αιώνος στές βρύσες τές μουσαϊκές τοΰ νέου Ελικώνος, ω κλάδοι τής ποιητικές, δεύτε να ποτισθήτε, υΐοι του Τζάνε, ποιηταϊ γνήσιοι να γενάτε. Θέλετε 'δή Φοίβο λαμπρό 'ς τοΰτα τάσπρα λιβάδια μέ άνθη ευωδέστατα σ' εγκάθετα λαγκάδια. Τώρα σέ κάμπους τάστεσε λουλουδοστολισμένους με ^όδα και μέ υάκινθους κρινομοσκοπλεμένους. Κείς τον κλεινόν 'Απόλλωνα, στον Πήγασον απάνω, τώρα έδώ και τώρχ 'κει θωρώ κι αιφνίδια άνω" γιατ'ι άπετα πολλά ψηλά, τρέχει στην οικουμένη ό νους του σε διάφορα λόγια, και μέσα μένει. Στης Κρήτης τής πατρίδος του τές αιματοχυσίες, πολεμικοτυραννικές άμή ά'ξιες τραγωδίες, λίγο διάστημα καιρού έγΰρισε, κι άπέκει εστράφη εις τον Παρνασσό και στ' άνθη τώρχ στέκει. Γιαυτώς κι έγω ποϋ 'μαι παιδί τών κηπουρών έλλήνω τοΰ Αλκινόου Φαίακος, το λογισμό μου άφίνω να θεωρή τα θαύματα κι ήρθαμε δμάδι τώρα στους κήπους τους πολΰανθους, να ϊ2ω 'ς όλίγην ώρα τους κάμπους, κι απο τους καρπούς στους κήπους μας να σπείρου, νάνοίξουν και ναθίσουνε, φυτευοντες τριγΰρου. Τής Φαιακής πατριώτης Γ. Θ. κκ. Feuillet 4 recto : Permis d'imprimer date du 4 mars 1681. ANNEE 1681 393 Feuillet 4 verso : Privilege, ainsi libelle : Adi 30 maggio 1681- Li heredi del q. Andrea Zuliani hanno dato in nota di stampar un libro intitolato Successi delia guerra di Candia scritto in verso greco da Maiuxo Zane, che per esser libro novo manoscritlo non piu stampato consegiiisce privileggio giusta le leggi. Adi 30 sudetto ho notato io Zuanne Bonfante il sudetto privileggio. Feuillets 5-8 : Πίνας της δυηγίσαιως [sic). Page 1 : Πρόλογος συν Οεω άγι'ω. Page 2 : Προς τους άνδρειοτάτους και θεοσεβεστάτους χριστιανούς Μαρ'ΐνος ό Τζάνες ό Μπουνιαλης. Page 4 : Μυρολδγι (seule piece du volume qui soit ecrite en vers de douze syllabes). Page 9 : Epitre dedicatoire adressee a Meletius Chortatzis, metropolitain de Philadelphie (il etait mort quand cet ouvrage parut). Nous en detachons le passage suivant : Μελέτιε, μέλι γλυκύ ποϋ γίνεται άπ' άνθη και μετά τούτων κόπτονται πολλά πενήτων πάθη' ε-ίς τήν γενιάν Χορτάκιος, ποϋ κάθε πληγωμένος βοήθειαν παίρνει άπό σε και μένει γιατρεμένος' κι άλλους γιατραίνεις ψυχικά κι άλλους μ' έλεημ.οσύνην, κι άλλους μέ γλυκομίλητα λόγια και πραοσΰνην, γιά ταύτως εις τους ουρανούς ευρίσκεσαι γραμμένος — κ' άπρεπε όλοι οί Κρητικό; εδώ νά μαζωχθουσι, νά βλέπουν τήν ίδέαν σου και νά τήν προσκυνουσι. Άστεροστόλιστοι ουρανοί, λ*μ.προφοροϋσα ημέρα, κι άργυροκροΰσταλλα νερά και ζωηφόρ ' αέρα, και χρυσοπράσινα δενδρά άσπραργυρανΟισμένα, κλίνετε κλάδους και κορφές και φύλλα μυρισμένα τώρα που σκύπτω κεφαλήν και γόνατα συγκλίνω etc. Pages 12-14 sont remplies par une autre epitre dedicatoire en vers ainsi intitulee : Τώ εΰγενεστάτω και περιφανεστάτω κυρίω κυρίω Μάρκω τω Καγιάννη Μαρίνος ό Τζάνες δόςαν, τιμήν και ί'παινον. 394 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE Page 15 commence le poeme proprement dit avec cet intitule, dont je reproduis scrupuleusement l'orthographe : 'Αρχή τν3ς δ'.ηγήσεος, τϊ)ς έπανελεΰσεως, Ka't γενομένης, -έν τΐ) άθλεία Νίσω Κρήτη, Συντεθέντέ'ς, και διορθοΟεντές ταρχ Μαρίνου το3 Τζάννε του επιλεγομένου μπουνιαλή του ix ριθυμνου. Cette fidele et curieuse Relation se termine a la page 438. Page 439 commence un poeme fort interessant qui est intitule : Φιλονεικία τοΰ Χάνδακος και τοϋ ΤεΟέμνου. Une partie de ce poeme apportant une importante contribution u l'histoire litteraire, nous la reproduisons volontiers (en corrigeant les fautes d'orthographe) ; c'est la reponse de Rhethymno a Candie : Γρικώ περίσσιες καύχησες δίκια και σου τοκάρόυν να λέγης χρόνους είκοσι πώς δεν μπορεί σε πάρουν' μα μένα πώς με πήρασι και άπονα σφάξασίν με, κα'ι τά σπίτια μου, κα; όλοι έσκλαβώσασίν με. Κα'ι χαίρεσαι κα'ι άγάλλεσαι το πώς δεν σε σκλαβώνουν, γιατί τα χέρια τών πολλών πλείσια σε δυναμώνουν, και κάνω σου προγνωστικό όγ;ά να το γρικήσης πώς θέλεις να τταραδοθής εις 'ότι κ; αν άργήσης- κα'ι να σου φύγου ο; χριστιανοί, νά μείνης μοναχή σου. νάδημονας, νά βλασφημάς τή τΰχη τή δική σού- μα δίκιον έχεις νά μιλ^ς, νά λέγης πώς μ' έγδυσαν, κο; χριστιανοί μου φΰγασι κήλθανε και σ' ένδυσαν* και δεν θυμούμαι να σου πώ γιατ'ι είναι περασμένοι άνδρες όπου 'χες άπο με κείνα; λησμονισμένοι. Μά φέρνω παραδείγματα τ.χς ένας νά νοήση τρώτας αν είχαν ελθη αυτό; είχασι σε νικήση, Κα'ι μή με ψέγης, Χάντακα, γιατί είμαι ρημασμένη. γιατί μου τί^ραν τά παιδιά κι έμεινα χηρεμένη. Γιατί έχω τή φινίτζα μου μεγάλη κα; πετάει κι εις τον άερα παίρνεται σ όλον τον κόσμον πάει. Κι έτζ; γυρίζει όλημερνίς, τό βράδυ εδώ καθίζει, ANNEE 1681 395 και φέρνει από τά λούλουδα τοϋ κόσμου και μυρίζει" κι εΐδα πώς ή φινίτζα μου καιρό όπου Οά ζήση 0= να με τίση με τιμήν και να με ξανακτίση. Μα, Χάνδακα, δεν έλαμπες με τάστρα τα δικά μου και πάντα σ' έστολίζασι μι τέχνες τα παιδιά μου. Πΐτέ σου μηδέν καυχηΟής σε τέχνες ομπροστάς μου, γιατ' είχε το περβόλι σου δένδρη, νερά δικά μου. Τον ψάλτην τον εςάκουστον, τήν τιμημένην γλώσσαν στέκουτα στή χέραν του και ακόμη δεν έλειωσαν, σου λέγω τον κυρ ΙΙενεδή νά 'χης στην θύμησιν σου, ποϋ 'μάθε τον μισερ Ταμνιά που 'τόνε καύχησίς σου" πλανήτης δεκχφώτιστος στον κόσμον ήλθε κάτω, κι έσμίςαμεν κ; έγέννησα γιατρόν τον Κοταγδτο' κι άπήτις τον έσόφισα γιαμι' άπό μένα φεύγει, κι ήλθε σε σένα, Χάνδακα, όγιά να σε ϊατρεύη- κι ας σου το πουν οί γέροντες και οΰδένας μήν το χώση πόσες υγιές στή χώρα σου ετούτος είχε δώση" πάλαι τον κυρ Μελέτιον Βλαστον, και τους Λομπάρδους όπου 'χες άπό λόγου μου άςιώτατους δασκάλους" τζ'ι Φρά Μπενέτους σου 'δωκα κι εκείνοι σ' έτιμήσαν, κι έκαμε το τζιγάτι σου και εϋμορφα σ' έστολίσαν. Και τζ'ι Ταρόνους σου 'πεμψα να στέκουσι σιμά σου, νά ζωγραφίζουν ε'ς έσε νά 'ναι στο πρόσταγμα σου" και τότε το ρεπορτζιόν δεν είχες άπό μένα που πάντα σε διαφέντευγε με λόγια τιμημένα. Χριστόφορον τον Παλμεζάν και άλλους σου φανερώνω και το στεφάνι τζ' αρετής όπου 'χαν δεν το χώνω. Κι υστέρα πάλιν σου 'δωκα Φιορέντζα τήν τιμή μου, παπά τον κυρ Νικόλαον όπου 'τόνε ψυχή μου' και άλλοι τεχνίτες ήλΟασιν σ' εσένα κι έδουλευγαν και των παιδιών σου φρόνιμες τέχνες τους έρμηνεΰγαν' τζί χρείες σου τον Νικολό Μαροΰόη Ιδωκά σου, 396 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE όταν οί Τούρκοι με φωτιά έρρίχναν τα τοιχιά σου. φέρνω σου και διδάσκαλον παπα Βαρθολομαΐον Συράπουλον τον διδακτήν και άξ'.ΐν ρηθυμναΐον' τούτους τους ά'ξιους δείχνω σου πώς ήτον εδικοί μου, κι ητον απο τήν χώραν μου γέννα και άναθροφή μου. Ώς τώρα 'πο το 'ΡέΟεμνος είχες κι έχεις βοήθεια, και οϋδένας μήν άντισταθή το πώς δέν ειν' αλήθεια' κι οί 'Ρεθεμνιώτες φίλοι σου είναι και σ' άγαποΰσι, και στέκουν κι εις τήν χώρα σου πλείσιοι και πολεμοϋσΓ μά 'χω δοτόρους άςιους κι είναι γιατροί δάσκαλοι' κι εικονογράφους θαυμαστούς τεχνίτες λέγω πάλι. "Εχω μέσα στή Βενετία πλούσιους πραγματευτάδες, ιερομόναχους φρόνιμους στή χώρα σου παπάδες. Μα θες να μή βαρυγομας να σε παρηγορήσω, αν λάχη και δεν σκλαβωθής, πέμπω να σε στολίσω', και ώς τώρα έπέτουν χαμηλά, μα δά 'χω τά πτερά μου μεγάλα, και θα καυχηθώ κι έγώ για όνομα μου. Τζή" Κρήτης τζ' έκατόμπολης καρδιάν έμενα λέοι, γιατί κτισμένη ευρίσκομαι εις του νησιού τήν μέση" οχι στή μέση στα βουνια, άμή στο περιγιάλι, και όσοι και αν με κοιτάζασι χαράν 'χασ; μεγάλη" κι είχα γενιές τής Βενετίας δέκα και αυτές μ' ώρίζαν και στέκαν μετά λόγου μ.ου πάντα και μ' έστολίζαν" Μπαρότζοι, Σεμιτέκολοι, για τζ; Καλέργους λέσι, Κορνάροι και Πολόνηδες, Μοάτζοι, Μανολέσοι" και Μπεργαδήδες ά'ςιους, Μπολανοι, Κονταρήνοι, σου δείχνω πώς τζ' aviOpvlix και τήν τιμ' είχαν κείνοι" και ακόμη άνδρας μετά με είχαν και μ' έκρατοϋσαν τζή Κρήτης τάρχοντόπουλα όπου μ' εκυβερνοϋσαν, Γριμπίλλοι, Σαϊνάτζηδες, Τακιότζοι και Τατόλοι, Λήμηδες, Πισκοπόπουλοι, Τζάνηδες και Κανιόλλοι, Γρίττοι, Φουρλανοι, Σοφιανό':, Άχέληδες, Ταρτόνοι, ANNEE 1681 397 και Μοτζενίγοι, Κατερο'ι, Βίσκοτοι, Ταβερόνοι, Σουργιάδες, Ταμπιαζέντζηδες, ΙΙέρκουτοι, Ταφεράροι, Βαροΰχοι και Βεργίτζηδες, Λομπάρδοι, Πατελάροι' τεχνίτες έτκτήδβίδΐις εϊχα y.t εικονογράφους και πατριάρχους έβγαλα και άξιους άρχιεράρχους' Τον Πατελαρο λέγω σου πώς έστεκε στην Πόλιν, κι ήτονε οικουμενικός, καθώς το ξεύρουν όλοι' και για τήν Άλεξάνδρειαν πάντα στον νουν σου βάνε, πώς πατριάρχη τζ' Αίγυπτος είχαν τον Κλαροτζάνε* στή Χίον έκάθισε ό Λιακής πλούσιος αρχιερέας, κι εις το Τζιρίγο Πάγκαλος κι έχάρη ο Μωρέας" ή στράφου δε στην Βενετιάν πλεισιάμετρη σοφία Χορτάκιον τον θαυμαστόν και άξιον Φιλαδελφείαν' παπα Νικόλαον Βλαστό\> εδώ σου παραστένω, αν πώ πώς ήτον ποιητής και δάσκαλος δεν σφένω. Μα ιερείς άξιώτατους έρχομαι και σου φέρνω και άφίνω και ά'λλους παλαιούς όγια να μή μακραίνω Νικόλαον προ>τοπαπά θυμούμαι τζ'ι δουλιές του πόσες φορές μ' έστόλισε πολλά μέ τζ' αρετές του- Φιλάρετος Φιλάρετης έκραζαν τή γενιά του, κι ή Κρήτη έτίμα τόνε γιά τα καμώματα του' και το νερό μου χάθηκε και τεχνομάζωξέ το, και τό 'φέρε στο φόρος μου, στή βρύση μέτρηξέ το. Στην άσκησιν τζ'ι μονάχους αίδέσιμους παπάδες, δυο διδασκάλους και σοφούς είχα τζ'ι Καλονάδες. Θυμίζω σου το Κομνηνό το τιμημένο κείνο τον ψάλτην σαλπιγγόφωνον παπα τον κυρ Μαρίνο" και τον παπά κυρ Μανουήλ τον άγιογράφον βάνε τον 'Ρεθεμνιώτη Μπουνιαλή και Κωνσταντϊνον Τζάνε' τον Κωνσταντή τό 'Ρόδαβα στοϋ λόγου μου φημίζω, που στόριζε στή χώρα μου και τόνε μακαρίζω. Τον Φοΰρλ' 'Ανδρέα παλαιά θαρρώ θυμούνται ούλοι 398 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE και κιότζα τον έξακουστόν δοτόρε τον Καβούλη' ΚΙ είχες και από του λόγου μου δοτόρε τον Λαμπάρδον, και Μανολίτζη στή βουλή είχα τον Σιλυγάρδον' και όσον μιλώ τόσον πολλά τον λογισμόν μ' ανοίγω πώς είχα μετά λόγου μου Φραντζέσκον Μοτζενίγο' Βεργίτζη τον Γεώργιον, Γεώργιον Βαροΰχαν, Γεώργιον τον Καλονα, και άλλους δοτόρους που χα, γιατρούς μέ πλείσιαν μάθησιν σέ καύχησίν μου βάνω δοτόρε γνωστικώτατον και κιότζα τον Φλουργιανο" και τον Έπισκοπόπουλον ίατρον όπου χε χάριν δοτόρε μαθηματικόν' και που 'ναι ο! ΙΙατελαροι, οί ρήτορες οι θαυμαστοί σέ κάθα καλοσύνην και στές πιστήμες λόγιοι και άξιοι στην ίατροσύνην ; Στην χώραν μ' ό Ευστάθιος ήτον ό Πατελάρος κι εις τήν νεροθεμελιατήν ό Τζώρτζης ό Κορνάρος και στέκεται στην Βενετιάν άρετοστολισμένος, πλούσιος, ιατρός στην μάθησιν, πολλά και τιμημένος. Τον Σανγινάτζο Νικολό και τούτον μέσα βάνω, δόκτορα κα'ι κάμε τιμές και δόξες παδουβανο" πολλοί τονέ ορέγονται κα'ι όλοι τον έπαινοΰσιν, και 'όλοι του θέλουσι καλόν και 'όλοι τον εΰφημοΰσιν. Κι ενα στην φήμην θαυμαστόν όπου 'χε πλείσιαν γνώση, και απάνω στα πλεούμενα τονέ τιμουσι τόσοι' κα'ι τον ώνοματίσασι ε'ισέ χρυσό κονδύλι πολλών αρχόντων στόματα κα'ι διδασκάλων χείλη, κι ήτον από του λόγου μου ά'ρχος σωστός τής Κρήτης Τζουάννες ό σοφώτατος κα'ι παινεμένος Γρίττης. Στίχους τζή Μάλτας διάβασε σοφώτατους αν θέλης νάκούσης πώς τζ'ι σύνθεσεν 'Αντώνιος b Άχέλης. "Ενα παιδί μου παλαιόν όπου 'θελα γέννηση κι έκεινο μέ πολλήν τιμήν ήθελε μέ στολίση, Γεώργιον Χορτάκιον έκραζαν τονομά του, ANNEE 1681 399 κι οι στίχοι του φημίζονται και τα ποιήματα του' και κάμ.ε τήν πανώργιαν του με ζαχαρένια χείλη μαζ'ι μέ τον Κατζάροπον τήν άξιαν Έρωφίλη. Τον κιότζα τον φιλομαθή είχα τον άξιωμένον Τζαννάκη τον Εΰγενικόν και πλείσια γαπημένον. Ίωάννην Ανδρέα Τρώϊλον με χάρες θέ να πλύνω, γιατί έ'βγαλε κι έτΰπωσε τον ρήγα 'ΡωδολΤνο. Είχα και Σάντο στ' όνομα κι εις τήν φιλομαθίαν τον Σανγινατζο στην γενιαν κι εις πασαν βοηθείαν" Τασεγνα και το νιώτερο Πορτάλιον τον Κανιώλα, γιατί μ' έλεγαν παλαιά τής Κρήτης 'όλης βιόλα" και τον Φοΰρλα Ίερώνυμον τον νέον άβοκατο όπου και αυτόν έστόλισα άξιο στον κόσμο κάτω. Δόκτορη αλησμόνησα τον Σανγινατζο Πόλο, και στόλισα για λόγου σου Νικόλαον τον Βόλο. Τον Καλομμάτη τον Φραγγια πάλιν σου λέγω κείνο δίχως δασκάλου μάθησιν πώς έ'βγαλε τιτίνο. Μέ τέσσαρους Νικόλαους έτίμησα τήν Κρήτη Ταρώνα και Φιλάρετον, Ζοΰρον και Λεταρίτη' και Νικολάους τέσσαρις Βλαστόν και Κλαροτζάνε και Ταφιορέντζα, Καλονα- γιαΰτως κοντύλι πιάνε να γράφης δια λόγου μου και για τήν θΰμησή μου πώς είχα τέτοιους ήρωας στην χώρα τή δική μου. Κι άξιώτατος Χαλκιόπουλος 'Ανδρέας, και όλοι τούτοι ευρίσκονται μέ μάθησες κι έ'χουσι πλείσια πλούτη..... Και τώρα πρέπει, Χάνδακα , μέ σένα να συντρέξω μέ ά'νθη πολυποίκιλα στεφάνι να σοΰ πλέξω για τον λαμπρόν σου ήλιον κι άξιον μητροπολίτην, Βλάχον τον κυρ Γεράσιμον, τον νέον σταγειρίτην, etc. Bibliotheque du prince Georges Maurocordato. Bibliotheque d'Emile Legrand.
- EUSTRATII JOHANNIDIS
