- (04) BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE XVII TOME PREMIER
- 163 ICTOPIA ΤΟΥ ΡΕ ΤΗΣ ΣΚΟΤΙΑΣ. Μετήν ρίγησα τής έγν.λήτέρας. ΟΠΟΓΙΝΕ, ΕΙΣΣΕ ΚΑΙΡΟΝ. έκείνας τί)ς ημέρας ΕΝΕΤΙΗΣΙΝ. Παρά Άντωνίω τω Πινέλλω. αχκστ΄. In-8° de huit feuillets non chiffres, en un seul cahier signe A. Marque de l'imprimeur sur le titre. 26 lignes a la page pleine. Rarissime. Biblioth. Angelique (a Rome) : 00. 4.76. 234 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE rarissime plaquette, il faut faire la somme des lettres majuscules (ou chiffres romains) du vers pentametre qui figure dans le titre : In tenebrls, etc. On obtient ainsi 1626. La lettre grecque de Metrophane Critopoulos occupe les pages 34-35. Elle est dirigee contre l'opinion de ceux qui soutien- nent que les lettres Δ et Θ se doivent prononcer ντελτα et ττ,τα, et non pas δέλτα et θητα. Bibliotheque royale de Munich : Diss. 3535/13, 4° et 535/3, 4». ANNEE 1027 235 partie. Sur le titre, un bois des armes d'Angleterre, avec la devise : HONI-S01TQVIMALY-PRNSE· Livre de la plus insigne rarete. La seconde partie comprend sept homelies en grec vulgaire de Maxime Maiigounios, pour les six dimanches du Careme et le Ven- dredi saint. En tete du volume, on lit l'epitre dedicatoire suivante : ΤΩ ΕΥΓΕΝΕΣΤΑΤΟ ΚΑΙ ΕΝΛΟΞΟΤΑΤΩ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΤΙΜΗΣ ΛΞΙΩ ΛΡΧΟΝΤΙ ΚΤΡΙΩ ΣΚΑΡΛΑΤΩ ΤΩ ΒΛΛΣΙΩ ΤΠΑΙΝΕΙΝ. Τινάς άλλος αν τύχη όπου δε γνώριζε; τήν διάθεσιν όπου έγώ φέρω προς τους ευσεβείς κα1. ενάρετους άνδρας, ήθελε θαυμάση βλέποντας πώς εΰθϋς το πρώτον όπου έγνώρισα τήν τιμιότητα σου, Σκαρλάτε ευγε- νέστατε, έσύρθηκα εις τόσην άγάπην όπου όχι μόνον δι' έμψυχου λόγου ηθέλησα να φανερώσω τήν προς σε μου εϋνοιαν, άλλα και δια τής παρούσης επιστολής νάτήν κηρύξω (αν είναι δυνατόν) εις πάντας. Άλλα τοϋτο δεν κρίνεται θαυμαστόν εις εκείνους όπου καλά έγνώρισαν τά τής ανθρωπινής φύσεως ιδιώματα' διότι καθώς ϊ'διον είναι του άνθρωπου να μ;σή τά κακά κα; νά ψέγη τους πονηρούς κα; φαύλους, έτζι φυσικόν του εΤναι να άγαπα τά καλά, κα; νά έπαινή τους αγαθούς κα; χρηστούς' δ;ότ; άπό τούτο συμβαίνει νά αΰξάνωνται τά καλά κα; νά άφανίζωντα; τά κακά εις τήν άνθρωπίνην πολιτείαν, καθώς και b Ίάμβλιχος λέγει' « παν τό τιμώμενον αυξεται, έλαττοϋτα; δε το άτιμαζόμενον. » Και πάλιν ό θεολόγος Γρηγόριος' « ων τους επαίνους οΐδα, τούτων κα; τάς επιδόσεις. » Άν τό λοιπόν τά καλά έπαινούμενα αυξάνονται (των κακών άφανιζομένων) βέβαια άδικήση ήθελα οχι μόνον τήν άρετήν αυτήν, άλλα κα; τήν άνθρωπίνην φύσ;ν, αν ίσως και, γνωρίζοντας τάς φυσ;κάς άρετάς όπου ό θεός έχάρ;σε τής ευγενείας σου, δέν ήθελα τήν άγαπήση, και αγαπώντας την δεν ήθελα κήρυξη εις άλλους, οχι τόσον διά έ'παινόν της πρόσκαιρον (επειδή και ύπερφρονεΐ τον άνθραίπινον τούτον έ'παινόν, αποβλέποντας προς τον θείον εκείνον, 'όσον δ;ά τήν ώφέλειαν των λοι- πών* επειδή και οί πολλοί στοχαζόμ.ενοι τήν τιμιότητα σου ώς παρά- δειγμα θέλουν παρακινηθή ε'ις μίμησ'.ν τών καλών της έ'ργων. Δ;ατ'ι τί καλόν, προς θεοΰ, ευρίσκεται τήν σήμερον εις τό ήμέτερον γένος όπου 236 BIBLIOGRAPHIE HELLENIQUE ή ευγένεια σο:; δεν το απέκτησε ; Κα: διά να μήν ειπώ τα ά'λλα όπου είναι φανερά τοις πασι, τήν εύγένειαν του γίνους, τήν λαμπρότητα του βίου, τήν γλυκύτητα τοϋ λόγου, το ήμερον του ήθους, το άδολον του τρόπου, το ταπεινον του φρονήματος, το γαλήνιον τής ψυχής, και όσα ά'λλα παρόμ.οια τούτοις απέκτησε δια τήν έ'μφυτον έπιθυμ.ίαν όπου έχει εις τα καλά. "Ενα τούτο και μόνον είναι άρκετον να φανέρωση τοις πασι τήν ΰπερβολήν τής αγαθής σου προαιρέσεως, το προς τους δεομένους λέγω φιλάνθρωπον. Διότι ποίος ποτέ ευρισκόμενος ε!ς ενδειαν και προσ- τρέχοντας εις τήν εϋγένειάν σου, εστράφη χιορ'ις μεγάλην παραμυθίαν, ή, δια να ειπώ καλλιώτερα, χωρίς μεγάλην βοήθειαν ; αληθινά καΙ προ- θυμότερα είναι νά εΰεργετήση τους άλλους παρά τις ά'λλος νά εΰεργε- τήται. Ata τούτο δικαίως απέκτησε και τοιούτον περίφημον όνομα, οχι μόνον ε!ς τά μέρη τοϋτα, άλλα σχεδόν εις πασαν τήν ΰφήλιον γήν. Άφίνω νά ειπώ τήν συνδρομήν εις τήν του Χρίστου έκκλησίαν, τους επαίνους και τά εγκώμια όπου καθ' έκάστην άπό τους σοφοϋς και πεπαι- δευμένους ά'νδρας απολαμβάνει διά το φιλόσοφον όπου φέρει εις τήν ίεράν σοφίαν' και βέβαια θαυμαστόν είναι εις τέτοιον δυστυχισμένον καιρόν νά ευρίσκεται και Ινας φιλόσοφος («ν το όνομα τούτο το φιλόσοφος παρά- γεται άπο του φιλεϊν τήν σοφίαν) ωσάν ή αυθεντία σου. Διότις τήν σήμε- ρον οι πολλοί προτιμουσι κάθε άλλο πράγμα άπό τήν σοφίαν, καθώς ή λογιότης σου δεν προτίμα κανένα πράγμα του κόσμου άπο τά ιερά γράμ- ματα, μεμνημένος τής δεσποτικής εκείνης εντολής τής λεγούσης « άνα- γνώτε τάς γραφάς, εν αΰταΤς γάρ εϋρήσετε ζωήν τήν αίώνιον. » Και διά τοϋτο οχι μόνον ευρισκόμενος νέος ήγάπας τήν σπουδήν, αλλά και νυν εις τά γηρατειά σου τά τίμια δε λείπεις καθ' έκάστην (αν καλά και νά έχης πολλάς τάς εξω ^ρνηίοχς) νά άναγινώσκης προσεχώς τους λόγους και τά κηρύγματα τών θείων πατέρων και διδασκάλων, άπο τους οποίους δεν έ'λαβες μικράν τήν ώφέλειαν. Ταΰτα λοιπόν τά καλά σου έ'ργα έπα- ρακίνησαν και έμέ νά προσφωνήσω, ώς προοίμιον καρπον τής τυπογρα- φίας, τήν ίεράν ταύτην βίβλον τών σοφωτάτων διδασκάλων, του τε οικου- μενικού φημι πατριάρχου κυρίου Κυρίλλου και του θεοφιλέστατου επι- σκόπου Κυθήρων κυρίου Μαςίμου του Μαργουνίου' τους όποιους μή δυνάμενος εγώ κατ' άξίαν να επαινέσω, τ'ι δια το άρχιερατικδν αξίωμα, τι δια το ΰψηλόν νόημα των ανδρών, προτιμώ μεν τήν σιωπήν ώς άκίνδυ- νον γέρας, αυτός δέ λόγιος ών επαινέσεις πάντως τους ήρωας, άναγνους πρώτον τήν τούτων βίβλον. Παρακαλώ το λοιπόν τήν σεμνοπρεπεστάτην σου πολύν να δεχθή τήν βίβλον ταυτην ασμένως, οΰ μόνον δια τον αυτί) έγκεκρυμμένον θησαυρον, άλλα και δια μνήμην άνάγραπτον τής προς σέ μου φιλίας και διαθέσεως. Ό δέ θεός ταυτην διαφυλάξοι άνωτέραν παντός ανιαροΰ πράγματος εις κοινήν ώφέλειαν τοϋ ημετέρου γένους και τής καθολικής του Χρίστου εκκλησίας τής ανατολικής. Εν Κωνσταντινουπόλει. Τής υμετέρας αΐδεσιμότητος αχκζ', νοεμβρίου ά. φίλος ελάχιστος άλλα πιστός, ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ιερομόναχος ό ΜΕΤΑΞΑΣ. Bibliotheque nationale d'Athenes : Theologie, 3649. (Communication de M. Gabriel Sophocle.)
